De Alwetende, Almachtige, Algoede en de vrijheid en verantwoordelijkheid van de mens

Er wordt wel gezegd dat de Alomtegenwoordige, Alwetende, Almachtige, Algoede zoveel ellende op aarde toelaat omdat hij de mens een vrije wil en eigen verantwoordelijkheid wilde geven. De menselijke keuzevrijheid is inderdaad een groot goed. En door middel van wetgeving, zoals de Bijbelse Tien Geboden en seculiere wetgeving van de staat, geven we mensen verantwoordelijkheid zonder hun de vrijheid om die wetten te overtreden te ontnemen. 

Het principe komt in redelijke mate tot zijn recht in een democratisch land als het onze, maar niet in Noord-Korea, Turkije en Rusland. En daarmee komt er onmiddellijk al een probleem boven water met vrijheid en verantwoordelijkheid: 

als je mensen vrijheid van handelen geeft gaan ze vroeg of laat de vrijheid van anderen beperken. 

Denk aan het recente partijprogramma van de SGP om de bouw van moskeeën aan banden te leggen. Weg vrijheid! Weg vrijheid van Godsdienst!

De eerste moord

Als je mensen volledige vrijheid heeft, dan kan de één de ander vermoorden. En dat gebeurt. De vermoorde persoon verliest daarmee definitief zijn keuzevrijheid. De vrijheid van de één gaat niet samen met de vrijheid van de ander. Een goed voorbeeld is: bij de zonen van de allereerste mensen op aarde, Adam en Eva, ging het al fout: Kaïn doodde Abel (De Tien Geboden bestonden toen nog niet). De vrijheid van Kaïn werd de dood van Abel, en daarmee verloor Abel definitief zijn vrijheid. Als je dood bent kun je immers niet meer je vrijheid uitoefenen. Eerder heb ik al op de vrijheid van Hitler gewezen die de vrijheid van meer dan 6 miljoen mensen beëindigde.

Het Grote Plan van Vrijheid en Verantwoordelijkheid

Dus, al snel nadat de Almachtige de eerste mensen had geschapen, moet Hem duidelijk geworden zijn –als hij het al niet van te voren had bedacht– dat zijn Grote Plan van Vrijheid en Verantwoordelijk op zijn zachtst gezegd problematisch was. Het gaat hier niet om een neveneffect van het principe, maar om het feit dat de eerste moord de essentie van het principe van vrijheid en verantwoordelijkheid aantast. Je kunt principieel niet volledige vrijheid aan iedereen geven, omdat dan de één de ander kan doden. Of op honderd andere manieren de vrijheid van anderen kan beperken (SGP!). Wij kennen dat probleem. Daarom hebben we wetten, politie, justitie en gevangenissen uitgevonden. Als mensen dat kunnen bedenken, hoe kan het dat de Almachtige-Alwetende-Algoede dat niet van te voren heeft bedacht? Als het hem niet duidelijk was na de eerste moord, dan moet het hem na de tweede wereldoorlog toch zeker duidelijk geworden zijn. Een Plan met de beste intenties, zeker, maar het liep al stuk bij de tweede generatie mensen.

Darwiniaanse wereld

Het Plan voor Vrijheid en Verantwoordelijkheid heeft een inherent moreel probleem: het is in het voordeel van de sterkere. Als je de schepping uitrust met wezens die verschillen in sterkte en macht, en het vermogen elkaar te doden, dan krijg je een Darwiniaanse wereld van strijd om het bestaan! De macht van de sterkste! Het recht van de sterkste! Het Plan van de Almachtige resulteert onvermijdelijk in een Darwiniaanse wereld. Is een Darwiniaanse wereld werkelijk het beste wat de Almachtige heeft kunnen bedenken? Mag hij zichzelf nog steeds Algoed noemen? Het gevolg is dat de Almachtige ogenschijnlijk aan de kant staat van de onderdrukkers, de sterken, de machtigen, de rijken, vorsten, dictators, verkrachters, aanranders, slavenhouders, zeerovers, uitbuiters, pedofielen, de wapenlobby.

De Prijs van Vrijheid

Dat is een hoge prijs van vrijheid en verantwoordelijkheid. Is dat het werkelijk waard? Is vrijheid en verantwoordelijkheid het hoogste principe waarvoor alles moet wijken? Menselijke samenlevingen hebben ingezien dat die prijs te hoog is. Ze hebben wetten gemaakt en beroven wetsovertreders van hun vrijheid door ze in de gevangenis te stoppen of zelfs de doodstraf te geven. Dit alles om de maximale vrijheid aan zo veel mogelijk mensen te geven.

Christelijke normen en waarden

Christenen zijn tegen abortus: ze willen vrouwen de vrijheid ontnemen om zelf voor abortus te kiezen. Christenen zijn tegen euthanasie: ze willen anderen het recht op een zelf gekozen dood ontnemen. Christenen vinden dat je niet zelf je eigen leven mag beëindigen (zelfmoord). Christenen vinden dat je geen sex mag hebben voor het huwelijk en proberen dat anderen op te leggen. Christenen zijn tegen het homohuwelijk: ze willen anderen de vrijheid ontnemen om te houden van en te trouwen met wie ze willen. Christenen zijn vóór zondagsrust: ze willen anderen de vrijheid ontnemen om op zondag te doen wat ze willen. Dit is niet in overeenstemming met het Plan van Vrijheid en Verantwoordelijkheid.

Inherent beperkte vrijheid

Vrijheid en verantwoordelijkheid zijn inherent beperkt: kinderen die geboren zijn met een erfelijke progressieve spierziekte hebben niet de vrijheid om te gaan en te staan waar ze willen. Verstandelijk gehandicapten kunnen niet dezelfde verantwoordelikheid dragen als gezonde personen. Het ziet er niet naar uit dat de Almachtige werkelijk alles heeft gedaan om iedereen gelijke vrijheid te geven.

Conclusie

Als je dit allemaal bedenkt dan is het verweer van de gelovige dat de Almachtige moord en doodslag toestaat opdat mensen in vrijheid en verantwoordelijkheid kunnen leven, onhoudbaar. Het is een ondoordacht Plan. Er is niet goed over nagedacht. Het is onuitvoerbaar. Jan Riemersma heeft dit eerder in een andere context treffend onder woorden gebracht:

"Is God consistent? Vermoedelijk niet. Waarschijnlijk is God niet eens coherent!  Immers, als we willen dat God op de hand van alle mensen is en dat hij iedereen te allen tijde kan bijstaan, dan moeten we veronderstellen dat hij, waar onderlinge strijd is, zowel op de hand is van de ene partij als van de andere partij." (hier)

Dankwoord

Met dank aan Theo.