 |
| Mandarijneend met witte vrouw. ©G.Korthof |
Eerst zag ik een vreemde witte eend die ik niet thuis kon brengen. Wat opviel was dat ze een kuif had. Dat was niet zo maar een soepeend. Ik probeerde haar te fotograferen, maar ze zwom weg. Toen heb ik een omtrekkende beweging gemaakt had en toen ik voorzichtig terugliep zag ik dat ze op een boomtak aan de overkant zat ... met een mannetje er bij. Onmiskenbaar een mandarijneend.
Het is dus een paartje. Maar vrouwtjes zijn normaal bruinig gekleurd. Het blijkt dat een wit vrouwtje een zeldzame variant is. Ik heb geluk gehad dat ik een fotogeniek familieportret heb kunnen maken. Dit was de tweede foto; de eerste was onscherp en niet ingezoomd. Een extra bonus was dat de rimpels net uit het water verdwenen waren en er een perfect spiegelbeeld in het water ontstond. Dat is geluk hebben! Nog een extra bonus was dat ze samen op de foto wilden. Op waarneming.nl zie je een man nooit met een witte vrouw samen op de foto. Ze waren een beetje cameraschuw en zwommen weg na de tweede foto. Een derde foto zat er niet meer in. Maar dat was ook niet nodig.
 |
| zelfde foto uitvergroot (+spiegelbeeld!). ©G.Korthof |
De mandarijneend is van oorsprong een exoot maar heeft zich in Nederland gevestigd en broedt hier zelfs. Dit paartje toont een goed voorbeeld van seksuele dimorfie: mannetje en vrouwtje verschillen duidelijk in uiterlijk. Hier is het nog extremer omdat het vrouwtje vrijwel egaal wit is en het mannetje alle kleuren van de regenboog heeft. Dit verschijnsel komt algemeen voor. Denk aan wilde eend en merel. Maar deze regel kent ook uitzonderingen: winterkoning, roodborst waar mannetje en vrouwtje er hetzelfde uit zien. Mogelijk is deze witte vorm een nakomeling van een fokprogramma (inteelt). De vraag is hoe dit overerft in het wild. Het is mogelijk dat het recessieve gen in de wilde populatie in heterozygote vorm voorkomt en zo nu en dan een wit homozygoot vrouwtje voortbrengt. De kleurenpracht van de man kan wel van natuurlijke oorsprong zijn, maar is wel extreem. Vergelijkbaar met de pauw. Het witte vrouwtje is een voorbeeld van leucism. Dat is niet het zelfde als albinisme.
Het komt vaker voor dat exoten zich in Nederland in het wild weten te handhaven. De halsbandparkiet is een goed voorbeeld. Exoten zijn een grijs gebied. Ze zijn natuurlijk en onnatuurlijk. Inheems en exoot tegelijk. Ze zijn door de mens in de Nederlandse natuur terecht gekomen, maar weten zich zonder hulp van de mens in leven te houden en voort te planten.
In de De ANWB Vogelgids van Europa (2005) staat de Mandarijneend achterin onder het kopje 'Ingevoerde en (vermoedelijk) ontsnapte soorten'. Hij is in de 19e eeuw in Engeland uitgezet (!) en in Nederland sinds 1980 broedend waargenomen. De aantallen nemen toe. In Lars Johnsson (1993) Vogels van Europa staat hij tussen de Nederlandse eenden zonder vermelding van waarnemingen in Nederland.
Postscript
... dat ik een fotogeniek familieportret heb kunnen maken [... en] dat ze samen op de foto wilden.
ReplyDeleteEen mooie post, Gert, over dubbel geluk.
Dank Leonardo. Eigenlijk is het corona virus ook een exoot die door de mens (onbedoeld) over de hele wereld is verspreid en je kunt wel zeggen dat hij of zij zich zeer succesvol vermenigvuldigt. Misschien is het wel een blijvertje. In dat geval: of het virus past zich aan, of de mens past zich aan. Ja, ik denk dat het terecht is om covid-19 een succesvolle exoot te noemen...
ReplyDelete