Toch maar griepprik ondanks tegenstrijdige informatie

Ik heb besloten toch maar de griepprik winter 2018 te halen ondanks tegenstrijdige informatie over de voor- en nadelen. Voor mij was de doorslaggevende reden: Griep is echt een rotziekte, zoals ik 12 februari blogde. Je bent gewoon twee weken uitgeschakeld en je voelt je diepgaand beroerd. De jaren daarvoor had ik nooit griep en heb ik nooit de griepprik gehaald. Maar nu. Ook al zou het vaccin de griep niet voorkomen, en ook al zou de ernst en duur van de griep maar enigszins ingeperkt kunnen worden, dan vind ik dat toch de moeite waard. 

De gang naar de huisarts had als bijkomend voordeel dat gratis bloedsuiker en hartritme stoornissen gemeten worden. Bij elkaar 5 minuten.

Cruciale voorwaarde: als de vaccinatie helpt. Mijn twijfel werd aangewakkerd door het recente boek Het pillenprobleem van oud-hoofdredacteur van het Geneesmiddelenbulletin Dick Bijl. Hij is uiterst kritisch over het nut van de griepprik. In paragraaf 10.3 Griepvaccinatie zegt Bijl:

"Bij mensen ouder dan 65 jaar konden geen conclusies worden getrokken over de werkzaamheid van influenzavaccinatie op het voorkomen van symptomen, ziekenhuisopnamen, complicaties en overlijden." 

Dus: het nut van vaccinatie is niet aangetoond! Een ander onderzoek concludeerde dat bij personen van 60 - 70 jaar de symptomen van influenza verminderden. Maar volgens Bijl was dit géén gerandomiseerd onderzoek. Dus voldeed niet aan wetenschappelijke eisen.

"Geconcludeerd kan worden dat er geen bewijs is uit gerandomiseerd onderzoek dat de jaarlijkse griepvaccinatie bij ouderen en risicopatiënten werkzaam en effectief is." (Dick Bijl)

Vervelend als je zekerheid wilt.

Het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (rivm) is verantwoordelijk voor de vaccinatie. Het rivm maakt o.a. de volgende claims op haar website:

1. Jaarlijks overlijden 2700 mensen aan de gevolgen van griep.
2. Longontsteking of hartproblemen
3. Een ziekte (bv. diabetes) kan erger worden

1-3 legt uit hoe erg griep kan zijn. Laten we even aannemen dat het betrouwbare informatie is. Maar: dat zegt dat nog niets over de vraag of vaccinatie die symptomen vermindert. Helpt vaccinatie?

RIVM: de griepprik beschermt

 

Dit claimt het rivm over de vraag in hoeverre griepvaccinatie helpt:

1. 40% minder kans op griep
2. Toch griep? Vaak minder ernstig ziek.
3. "Voor individuen is dit effect nog niet goed vast te stellen. Hier wordt nog meer onderzoek naar gedaan".
4. "Met de griepprik is de kans groter dat u gezond blijft of als u toch ziek wordt, sneller en beter herstelt."

Die 40% is een harde claim. Zonder bronvermelding. Dat is lijnrecht in strijd met wat Dick Bijl zegt. Het vervelende van de rivm website is dat er voor die 40% geen directe bronvermelding bij staat. Wel staat er onder aan de pagina een literatuurlijstje. Maar dat is omslachtig en onduidelijk of die literatuur wel hun claim ondersteunt.

Welk vaccin heb ik gekregen: Influvac of Vaxigrip? [1]. Die merknamen staan niet eens op de rivm voorlichtings pagina [4]. Als ik dat niet weet, kan ik ook niet vaststellen welke bijwerkingen ik mag verwachten, wat er precies in zit, etc.
Voor beide vaccins kun je wel een volledige lijst met bestanddelen vinden. Het is dus een fabeltje dat dat geheim zou zijn.

Nadelen? risico's?

Zijn er nadelen? Hier laat de overheidsvoorlichting volgens mij wel een grote steek vallen. Bijl noemt dat er een klein risico is op het Syndroom van Guillain-Barré [2], een aandoening waarbij zenuwen geheel of gedeeltelijk zijn uitgevallen. Een ernstige zaak. Deze info vind ik niet op de rivm pagina over de griepprik. Als je ver genoeg doorklikt zie je ergens in de Bijsluiters Nationaal Programma Grieppreventie van Vaxigrip en Influvac: 'Syndroom van Guillain-Barr'  met onbekend frequentie optredend. Niet geruststellend...

Slaapziekte?
"Er zijn tot nu toe geen aanwijzingen dat je van de jaarlijkse seizoensgriepprik slaapziekte (narcolepsie) kunt krijgen." Geruststellend?

Samenvattend: 

De claims over de gezondheidswinst van vaccinatie zijn nogal vaag en het is onduidelijk hoe goed ze wetenschappelijk onderbouwd zijn. Volgens Dick Bijl (2018) zijn ze niet (goed) onderbouwd [3].
Zelf heb ik de griepprik wel gehaald. Niet vanwege de bewijzen op de rivm website, maar omdat ik weinig zin had in een herhaling van de griep ellende van winter 2017/2018. Een persoonlijke beslissing die niet op wetenschappelijk bewijs gebaseerd is. Maar dat is ook moeilijk als er tegenstrijdige informatie is. Ik heb in ieder geval géén bewijs gevonden van grote risico's van de vaccinatie. Ook Dick Bijl geeft die niet. Het blijft een zeer persoonlijke afweging van de voor- en nadelen.

Noten

1. Influvac (Abbott Biologicals B.V.) en Vaxigrip (Sanofi Pasteur) worden door verschillende fabrikanten geproduceerd. Kennelijk niet door het rivm of een nauw verwant instituut aan het rivm. Dat zou moeten betekenen dat het rivm niet direct financieel belanghebbend is. Maar er zijn natuurlijk wel banen betrokken bij het rijksvaccinatieprogramma bij het rivm ... Disclosure: ik heb op het rivm gewerkt, maar dat was als ICT-er, niet als farmacoloog-geneesmiddelenbeoordelaar.
2. Op de rivm pagina Griepprik 2018 staat niets over Guillain-Barré. Wel komt Guillain-Barré in algemene zoekresultaten van de rivm website voor. Je komt de titel van een publicatie uit 2014 tegen zonder samenvatting. Als je de samenvatting opzoekt in PubMed dan vind je dat er minder dan 3 Guillain-Barré gevallen per miljoen gevaccineerden optraden. Het is niet duidelijk of dat ook voor het huidige vaccin geldt. 
3. Nog afgezien van de vraag of er wel de juiste stammen in het huidige vaccin zitten. Dat moet pas achteraf blijken.
4. De rivm website zou moeten vermelden: U wordt ingespoten met vaccin X, geproduceerd door Y, goedgekeurd door Z en bevat ABC." Dat is helder en transparant.

Postscript

Op het terrein van het RIVM Bilthoven zijn twee andere firma's gevestigd: Bilthoven Biologicals en Intravacc. Beide zijn betrokken bij vaccin ontwikkeling en productie, maar zo te zien niet betrokken bij het griepvaccin.

Postscript 

7 nov 18

Opvallend: David van Bodegom schrijft in zijn boek Ontpillen: "Laat je vaccineren tegen griep en zorg voor een goede nachtrust."  Geen discussie over effectiviteit van de griepvaccinatie of enige toelichting.