02 June 2021

Eerste poging om de zon te fotograferen met de Lunt telescoop en de Sony A6400 camera

Twan Bekkers aan het werk met de Lunt telescoop
type: ST60/500 LS60T Ha B1200 C PT

De eerste poging om de zon te fotograferen met de Lunt telescoop en de Sony α6400.

De Lunt telescoop is speciaal ontworpen voor het bekijken van de zon (ingebouwde filters, etc.). Normaal kijk je met een verwisselbaar oculair met vast brandpunt. Juist omdat de telescoop speciaal is ontworpen om met het blote oog naar de zon te kijken, hoef je niet bang te zijn dat jouw netvlies of de camera sensor kapot brandt.

Fotograferen

Je hebt een adapter nodig om je een camera op de telescoop te kunnen monteren. In mijn geval een Sony E-mount compatibele adapter. Maar dat is pas het begin. Als de camera met een adapter op de telescoop bevestigd is, dan vervang je in feite het oculair van de telescoop door de camera. Tegelijk vervang je het objectief dat op de camera past door de telescoop. Vanuit de camera gezien komt dit neer op fotograferen zonder lens. Een niet alledaagse bezigheid. Dit vereist een aantal settings op de camera.

  • Release w/o Lens = enable. Opname moet gemaakt kunnen worden zonder lens.
  • Focus Mode = Manual Focus. Het scherpstellen moet op de telescoop gebeuren, niet op de lens. Het beeld van de telescoop wordt op de monitor van de camera geprojecteerd. Dat is je feedback. Dus autofocus (AF) kun je vergeten. 
  • Diafragma kun je ook vergeten want het diafragma zit in de cameralens.
  • Shooting mode (draaiknop): M (Manual). Je kunt dan zowel de sluitertijd als de diafragma waarde in stellen. Het diafragma vervalt. Blijft over de sluitertijd. Die moet niet te lang zijn want de zon beweegt. Het liefst zo kort mogelijk. 
  • De ISO waarde wil je het liefst tussen 100-400 ISO hebben om scherpe details in de opname te krijgen. Als je de sluitertijd kiest (bv. 1/100 sec) dan kan de camera alleen de lichtgevoeligheid nog aanpassen. In dat geval zet je ISO op ISO AUTO (de camera kiest zelf een ISO waarde). Controleer of de door de camera gekozen ISO waarde acceptabel is.
  • Self-timer: om trillingen te voorkomen wanneer je op de shutter button drukt is het handig om een self-timer (10 sec) in te stellen. 

 

Scherpstelling

De scherpstelling is een probleem om twee redenen. Ten eerste is de zon sowieso geen makkelijk object om op scherp te stellen. De zon is een vuurbal met alleen schijnbaar scherpe randen. In mijn ervaring is het verschil tussen scherp/onscherp onduidelijk. Je hebt ervaring nodig om te weten hoe je moet scherpstellen. Bij de maan heb je een scherpe rand en vele donkere vlekken die het scherpstellen makkelijk maken. Bij de zon zou je kunnen scherpstellen op zonnevlekken of uitstulpingen aan de randen (protuberances). Helaas zijn er niet altijd zonnevlekken. Protuberances zijn er vaker, maar je moet geluk hebben om er een paar te zien, want ze komen en gaan. Niet te voorspellen.

Een extra moeilijkheid is dat het beeld van de zon op de camera monitor of viewfinder vrij klein is. Op de foto is de zon 1206 pixels breed en dat is plm. 1/5 van de breedte van de sensor (6000 pixels). Het monitorscherm van de camera is 5,5 cm breed, dus de zon is daar 1,1 cm breed (zie foto). Dat is klein. Dat komt omdat je de oculair vergroting van de telescoop mist.

Tijdens het werken met de telescoop was ons niet duidelijk of je met de camera in de Manual focus mode en zonder eigen objectief kunt inzoomen om beter te kunnen scherpstellen. Maar, Sony heeft een Focus Magnifier optie: een vergroot beeld als je handmatig focust. Om dat te kunnen gebruiken mag de Focus Mode niet op Autofocus (AF) staan, maar moet op Manual Focus staan. Deze mogelijkheid is nog niet uitgeprobeerd. Mijn inschatting is dat Focus Magnifier geactiveerd wordt door het handmatig focussen op de lens. Je wilt dat dit op de een of andere manier op de camera in te stellen is. Al dit soort zaken moet op de camera ingesteld worden want er is geen communicatie tussen telescoop en camera. Dit moet in een volgende sessie uitgeprobeerd worden. 

Je komt er tevens achter hoe weinig je eigenlijk van je eigen camera af weet. Een grondige kennis van camera instellingen is noodzakelijk. Ideaal zou zijn als je met een simpele beweging van je vingers op het touchscreen van je camera het beeld zou kunnen uitvergroten (zoals op je smartphone of iPad). Dan ben je immers niet afhankelijk van een objectief.

Conclusie: je moet dus in staat zijn om op welke manier dan ook goed te focussen om opnames van de zon te kunnen verkrijgen waarin details te zien zijn. Het ontbreken daarvan verhindert natuurlijk niet dat je sowieso opnames kunt maken (zie foto). Als 'noodoplossing' kun je, als je voldoende tijd en een onbewolkte hemel ter beschikking hebt, een serie foto's maken en steeds ietsje draaien aan de fijn-focus knop op de telescoop. Dit zou in combinatie met Interval Shooting kunnen. Op de PC kies je de beste er uit. 

Tenslotte: de zon loopt steeds uit beeld, dus je moet iedere paar minuten haar weer in het midden zetten! Maar dat gaat heel makkelijk.

totaal beeld: 6000x4000 pixels, zon: 1206 pixels breed
dit illustreert de relatieve grootte van de zon in de opname
 
 

Thuis de zon bekijken met de Lunt telescoop

Ja, dat kan iedereen. Je kunt Twan Bekkers inhuren om bij je thuis door de Lunt telescoop te kijken. Zijn website: www.zonwaarnemen.nl. Fotograferen zit niet in het standaard pakket maar kan na overleg. Door de telescoop kijken onder zijn  begeleiding kan altijd zolang er geen bewolking is. Hij kan je alles over de Lunt telescoop, de zon en het universum vertellen. Hij komt bij jou thuis!


Gedeeltelijke zonsverduistering op 10 juni is te zien in Nederland met een eclipsbril! (info)


Astrofotografie blogs

No comments:

Post a Comment

Comments to posts >30 days old are being moderated.
Safari causes problems, please use Firefox or Chrome for adding comments.