 |
| De Bonobo en de Tien Geboden |
Zondag 24 maart 2013 hield Frans de Waal een lezing ter gelegenheid van zijn nieuwe boek De Bonobo en de Tien Geboden in een uitverkocht Paradiso.
Het onderwerp van het boek is de vraag of we religie nodig hebben om een moraal te hebben en moreel gedrag te vertonen.
In de woorden van Frans de Waal:
"Waarom zouden we er niet van uitgaan dat onze menselijkheid, inclusief de zelfbeheersing die een leefbare samenleving vereist, in ons zit ingebouwd? Gelooft ook maar iemand werkelijk dat onze voorouders geen sociale normen hadden voordat ze godsdienstig werden?
Mensen moeten zich zorgen hebben gemaakt over het functioneren van hun gemeenschap lang voordat de huidige religies ontstonden, slechts een paar duizend jaar geleden." (p.12)
 |
| De Bonobo en de Tien Geboden achterkant |
Nieuw voor mij was dat (Thaise) olifanten voor de spiegeltest zijn geslaagd (filmpje in de lezing).
Ik kom er later nog uitgebreid op terug, want enig kritisch kommentaar is wel nodig o.a. zijn mening over religie.
Het boek is afgelopen vrijdag in Nederlandse vertaling verschenen en vandaag is de Engelse versie (het origineel!) 'The Bonobo and the Atheist. In Search of Humanism among the Primates' bij W. W. Norton verschenen als hardback. De Nederlandse versie is een paperback en bevat behalve een katern met 14 zwart-wit fotos, vele tekeningen van de auteur. De tekeningen in de Nederlandse vertaling zijn om onduidelijke redenen kleiner dan de eBook versie en de Engelse hardback. Bij één tekening van de Ned. vertaling is het onderschrift weggevallen. De foto's zijn in beide uitgaves identiek. Ik heb ter vergelijking ook de Engelse editie aangeschaft. (wijziging: 30 maart)
- Frans de Waal (2013) De Bonobo en de Tien Geboden. De Moraal is ouder dan de mens is uitgegeven bij Atlas Contact als paperback.
- Frans de Waal (2013) The Bonobo and the Atheist. In Search of Humanism among the Primates W.W. Norton, hardback.
Er is ook een eBook versie (Amazon Kindle Edition). Op Amazon zijn een aantal paginas van hoofdstuk 1 te lezen.
Frans de Waal was vrijdag 22 maart te gast bij DWDD.
Vandaag 25 maart is Frans de Waal te gast bij het Studium Generale van de Universiteit Maastricht.
Frans de Waal heeft nov 2011 een TED lezing gehouden (Nederlands ondertiteld, 17 min.) die veel gelijkenis vertoond met de Paradiso lezing en de inhoud van het boek. Aanbevolen! (o.a. filmpje van samenwerking bij olifanten! beroemd fairness experiment met capucijner aapjes)
Frans de Waal spreekt dinsdag 26 maart over vrede bij mensapen ter gelegenheid van het 377-jarig bestaan van de Utrechtse Universiteit en is ook live te volgen op het internet. Helaas was de powerpoint presentatie niet te zien voor de thuisblijvers vanwege auteursrechten van de filmpjes in de presentatie. Zijn toespraak was een verkorte versie (plm 15 min) van zijn Paradiso lezing, maar boeiend zoals altijd. Tevens kreeg hij een eredoctoraat. (update 27 maart)
Zie ook: mijn blog over Tinbergen lezing van Frans de Waal 19 april 2007
ReplyDeletedag Gert
Citaat : Het christendom is pas 2.000 jaar oud.
Ja, maar de tien geboden zijn ouder dan het christendom.
Citaat 2: de moraal is ouder dan de mens.
Voor iemand die geen rekening houdt met God lijkt me dat een open deur intrappen. Wat voegt zo’n opmerking dan toe, waarom is deze ondertiteling van belang ?
paul robert
paul robert: "Ja, maar de tien geboden zijn ouder dan het christendom.". dat snap ik niet.
ReplyDeletecitaat 2. snap ik niet helemaal. De stelling van Frans de Waal is nu juist dat de moraal niet van boven komt maar van binnenuit, (hoogstens versterkt en aangemoedigd door menselijke culturele regels.)
Gert,
ReplyDeleteMoraal is uiteraard ouder dan het christendom, net zoals tien geboden ouder zijn dan het christendom. Moraal is voor christenen vanaf de schepping in de mens. Dus van oudsher....
Degenen die niet in een schepping geloven zullen uiteraard vinden dat moraal niet van boven maar van binnen komt, daar heb je geen boek voor nodig, dat standpunt kan ik ook wel raden....
paulrobert, "Moraal is uiteraard ouder dan het christendom, net zoals tien geboden ouder zijn dan het christendom."
ReplyDeleteWas die moraal die ouder is dan het christendom identiek met de tien geboden? Wat voor godsdienst hadden die mensen die vóór het christendom leefden? (die waren dan geen christenen). Wat was dan het nut van het christendom als die mensen al vóór het christendom een moraal en tiengeboden hadden? Hoe is die moraal vóór het christendom gedefinieerd: wat is de inhoud daarvan?
je schrijft "Moraal is voor christenen vanaf de schepping in de mens.": geldt dat voor alle mensen, dus dan zit er ook moraal in atheisten? Volgens jou komt moraal van boven maar ook van binnen: is dat niet strijdig? Wordt moraal van ouders op kinderen overgeerfd of wordt het door God in ieder kind opnieuw in gebracht bij de geboorte?
Dit zijn wel veel vragen, maar je antwoorden roepen bij mij al deze vragen op. en nog meer.
Tenslotte zeg je "Degenen die niet in een schepping geloven zullen uiteraard vinden dat moraal niet van boven maar van binnen komt, daar heb je geen boek voor nodig, dat standpunt kan ik ook wel raden...."
maar degenen die 'vinden' niets, die hebben niet zomaar een standpunt, maar die onderzoeken de stand van zaken in de wereld. Heb je wel eens een boek van een wetenschapper geopend?
Beste Gert,
ReplyDeletesorry, ik had deze niet gezien. Ik heb overdag nog meer te doen :-)
Je laatste vraag beschouw ik maar als een mislukte 1 april grap.
Die andere vragen zijn interessanter, maar ik vermoed dat ieder antwoord voor jou weer andere vragen oproept, omdat je niet in God als Schepper gelooft. Zondeval, een wereld in verval met als gevolg de Zondvloed, het herstel vanaf Abraham = het begin van Gods volk, de Joden, die van God de tien geboden als leefregel mee krijgen in de woestijn onder weg naar Kanaän…. Uitlopend in Gods reddingsplan in Jezus Christus. Jezus die in de bergrede een veel rijker invulling geeft aan de tien geboden dan de mensen er toen van gemaakt hadden. Een reddingsplan, ook voor jou.
God heeft de mens goed geschapen, met een moraal, een norm van leven overeenkomstig de tien geboden. Bij de zondeval is niet elk normbesef in ieder mens verdwenen. Een besef van goed en kwaad is er gelukkig nog in ieder mens, als kan dat in sommige gevallen wel eens heel verwrongen zijn… maar niemand is perfect, iedereen heeft een gebroken normbesef als je dat afmeet naar de tien geboden. Dus een moraal van God de Schepper, in de mens. Verwrongen na de zondeval.
Voor meer antwoorden: volg eens een Alpha-cursus. Zal ook wel bij jou in de omgeving gehouden worden.
paulrobert, [maar ik vermoed dat ieder antwoord voor jou weer andere vragen oproept, omdat je niet in God als Schepper gelooft]:
ReplyDeleteVreemd! Een antwoord roept bij mij vragen op als ik het antwoord niet begrijp. Het maakt toch niet uit of ik wel of niet in een schepper geloof. Iets is begrijpelijk of niet.
Is het in jouw wereldje zo dat een onduidelijke antwoord geen vragen oproept omdat je in de schepper gelooft? Wat je niet snapt vul je op met geloof? Als je hier niets mee kunt laten dan maar met dit onderwerp stoppen.
dag Gert,
ReplyDeleteop je kernvraag 'Volgens jou komt moraal van boven maar ook van binnen: is dat niet strijdig?'geef ik m.i. antwoord. Dit antwoord ligt m.i. in het verlengde van 'Ik ben niet mijn brein'.........
Ten slotte: waarom doe je zo denigrerend als je spreekt over 'mijn wereldje" ?
'mijn wereldje" = gewoon het wereldje van mensen die in de schepper geloven.
ReplyDeleteDag Gert,
ReplyDeleteVeel wijsheid en empathie met je medemens toegewenst in jouw grote wereld van wetenschappelijke kennis . Hopelijk mag/kan ik nog veel van jouw kennis genieten.
PaulRobert, ik had geen denigrerende gedachten bij "jouw wereldje": het geloof in de schepper en de wetenschap zijn toch volkomen gescheiden werelden, met andere doelstellingen, andere taal, andere manier van denken. Dat zal wel altijd zo blijven.
ReplyDeleteGert,
ReplyDeleteOké, misschien dan een tip m.b.t. tot je
taalgebruik. Verkleinwoorden hebben een bepaalde lading, ze worden veel gebruikt richting kinderen. En in de context die jij gebruikte komt het denigrerend over.
Paul Robert
Paul Robert,
ReplyDeletedank. Volgens synoniemen woordenbeoek:
"wereldje (zn): kring, scene, sfeer, subcultuur."
Subcultuur lijkt ook wel toepasselijk voor geloven en kerkgenootschappen en sectes.
Heb je nog tips hoe ik religiekritiek kan vormgeven? Tis maar een vraag. Er zit nog het een en ander in de pijplijn! in eerste instantie als boekbesprekingen.
Beste Gert,
ReplyDeletetoch nog maar even door............
Jij geeft een wetenschappelijk interpretatie van het verkleinwoord wereldje door te citeren uit synoniemen woordenboek. De theorie.
Maar nu de praktijk:
http://www.taalvariatie.nl/2009/03/08/verkleinwoordjes/
http://www.dennisebben.nl/verkleinwoorden-met-een-geurtje
http://werkelijkwaar.wordpress.com/2011/09/16/verkleinwoord/
http://www.goeievraag.nl/vraag/persoon-gezondheid/hekel-verkleinwoorden.34063
Je vraagt tips voor (religie)kritiek. Beschouw je opponent als een redelijk mens. Gebruik je vermogen tot empathie, zoals jij die ook voor dieren in kunt zetten.
Lijkt me meer dan voldoende.
paul robert
Voor de geïnteresseerden,
ReplyDeletemeer lezingen op www.innaamderwetenschap.nl