Sensationele berichten over gekloonde aapjes vertellen niet het hele verhaal

Chinese wetenschappers klonen apen ©NOS

In het NOS journaal en in DWDD werd er op sensationele manier aandacht geschonken aan de geboorte van 2 gekloonde aapjes (langstaart makaak) in China. Onvermijdelijk kwam de vraag aan de orde: Gaan we nu ook mensen klonen? Sensatie overheerst en genuanceerde berichtgeving ontbreekt.

Wat er niet verteld werd is dat het succespercentage niet hoog was: uit de 60 zwangerschappen werden er maar 2 gezonde baby aapjes geboren. Bovendien werden er geen normale lichaamscellen als uitgangspunt genomen -zoals je zou verwachten bij klonen- maar embryonale cellen. Dat is een groot verschil. Dat betekent dat de techniek om een volwassen lichaamscel van een primaat te herprogrammeren tot embryonale cel nog niet werkt.

Bij het voordeel van deze kloneringstechniek werd niet al te lang stil gestaan. Het voordeel zou zijn dat de uitkomsten van het testen van geneesmiddelen op een aantal gekloonde dieren eenduidiger zullen zijn omdat de proefdieren dezelfde genetische make-up hebben. Dat zou waar kunnen zijn. Want de standaard methode van het testen van geneesmiddelen op genetisch verschillende individuen geeft vaak variabele uitkomsten. Maar het voordeel van klonen is tegelijk een nadeel. Je mag immers de reactie van 1 individu (want die klonen zijn genetisch gesproken 1 individu hoeveel je er ook gebruikt) niet naar de hele bevolking extrapoleren. Je zult dan alsnog moeten testen op (een groot) aantal genetisch verschillende individuen. En uiteindelijk onvermijdelijk nog eens een keer op de mens. Het zou een stuk handiger zijn als alle mensen klonen waren...

Het trieste van de berichtgeving is dat niemand zich hardop af vraagt of we überhaupt wel dierexperimenten moeten willen. Een toenemend aantal wetenschappers wil dierexperimenten vervangen door het kweken van mini-orgaantjes (organoïden) in het lab. Het toeval wil dat er gisteren in Nature een artikel verscheen over het kweken van mini-hersentjes in het lab. Dit is een voorbeeld van een onderzoeksrichting die de Nederlandse bioloog Hans Clevers op de kaart heeft gezet. Maar dit soort onderzoek ontbrak helaas in de sensationele berichtgeving over het klonen.

Bronnen

• NOS: Chinese wetenschappers klonen apen 
• DWDD 25 januari 2018
• Healthy baby monkeys born from cloning, Science 26 January 2018
• The rise of three-dimensional human brain cultures, Nautre, 25 January 2018
• Volkskrant: Apen klonen is één ding, er ziektes op uitproberen is een tweede: 'Je tast hun integriteit aan' 25 jan 2018