Het idee immuuntherapie is ouder dan ik dacht

James Graham (1992) Cancer Selection

Kanker-immuno-therapie is een vrij nieuwe therapie met een (zeer) lange voorgeschiedenis. Langer dan ik dacht. In een klein boekje van de outsider James Graham uit 1992 vond ik tot mijn verbazing een aantal keren het idee onder woorden gebracht dat kanker -nadat het ontstaan is- door het immuunsysteem opgeruimd zou kunnen worden:

"... could kill cells after they became malignant. Those animals had a powerful immunological system." (p.98).

Graham meende dat de functie, misschien wel de hoofdfunctie, van het immuunsysteem van dieren is om ons te beschermen tegen kanker. Het boek verscheen 26 jaar geleden, maar Graham verwijst naar een publicatie uit 1968, dus 50 jaar geleden, met daarin de opmerking dat 

"a primary raison d'être for the lymphoid system and certain immunities is survaillance against [cancer]" (p. 98).

De niet-bioloog James Graham heeft interessante gedachten over evolutie, kanker en het immuunsysteem: "In my April 1983 Letter in Journal of Theoretical Biology I wrote the following on the significance of the immune system in evolution." Op deze webpagina (2014) schrijft hij daarover.

Ook al is Graham een leek, hij is niet dom, heeft zich goed ingelezen, komt met onorthodoxe, eigenwijze gedachten en originele inzichten, waarvan een aantal vreemd of onzinnig of vanzelfsprekend zijn, maar ook een aantal die je aan het denken zetten omdat ze zinnig of misschien wel waar zijn.


Het idee dat de functie van het immuunsysteem afweer tegen kanker is, ligt niet zo voor de hand omdat (1) we geleerd hebben dat de functie afweer tegen indringers van buiten is (bacteriën, virussen, parasieten) en omdat (2) kanker in je eigen lichaam ontstaat en kennelijk niet opgeruimd wordt. 
 
Tenslotte: er is een groot verschil tussen het idee en een werkbare therapie. Er ligt een lange weg van idee naar therapie waarbij de meeste pogingen mislukkingen waren.
 
Geïnteresseerden vinden hier zijn blog. Hij is ondertussen 90, en hij is niet meer zo actief. Hij heeft alles gezegd wat hij wilde zeggen. Ik had zijn 1992 boek op mijn WDW website vermeld, maar indertijd geen tijd voor een complete review.
 

Summary

After reading Charles Graeber (2018) The Breakthrough: Immunotherapy
and the Race to Cure Cancer, I wondered whether I could find something about the role of the immune system in cancer in older books about Cancer and Evolution. To my surprise I found several pages mentioning the role of immune-system in controlling cancer in James Graham (1992) Cancer Selection. In his book Graham mentions even older sources from 1968, that is 50 years ago. The idea of curing cancer by the immune system itself has a history of at least 50 years.

Postscripts

I got an email from the author James Graham (1 Feb 2019). And on 30 Jan 2019 I got an email from John Saul (Paris) with the following article attached:

• Saul, J.M. & Schwartz, L. (2007) 'Cancer as a consequence of the rising level of oxygen in the Late Precambrian'. Lethaia , Vol. 40, pp. 211–220. in which we cite Graham at length.

Vorig blog over dit onderwerp

Kanker immunotherapie: een nieuwe therapie die hoop geeft aan kankerpatiënten? 21 dec 2018

Maansverduistering Maandag 21 januari 2019

maansverduistering 21 jan 2019 6:57 u
genomen vanuit het zolderraam in Westelijke richting
ondergaande maan laag boven horizon.

Hoe passend: een Maansverduistering op Maandag! Bovenstaande foto toont de maan na de maximale verduistering. De afnemende verduistering met rode kleur en een soort 'noordpool' die de toenemende verlichting door de zon laat zien. Het ziet er uit als een ijskap omdat dat gedeelte overbelicht is. Je ziet er geen details in. De kunst is een balans te vinden tussen het verlichte en onverlichte gedeelte (sluitertijden!). Deze foto toont details in het rode gedeelte. Daarom heb ik deze foto uitgekozen.  Het verlichte gedeelte wordt steeds groter en trekt van boven naar beneden. De mix van verlichte maan en donkere maan is boeiend. 
Als je op de maan woont zie je een totale  zonsverduistering van een uur! Dat lukt je niet op aarde. Dat moet een rode nacht zijn voor maanbewoners. De aarde zou dan een rode rand hebben of misschien wel helemaal rood zijn. Wat een spektakel moet dat zijn! En dat komt dus door de aardse atmosfeer. We hebben invloed op de maan.

Maansverduistering blijft een bijzonder fenomeen. Terwijl de fases van de maan zich binnen een maand voltrekken, zie je het hier allemaal gebeuren binnen een paar uur. Je ziet hier als het ware dat de schaduw van de aarde over de maan schuift. De zon - aarde - maan staan op 1 rechte lijn. Je ziet met eigen ogen dat je in een zonnestelsel woont! Dat vind ik altijd indrukwekkend. Wie maakt zich dan druk over ontbijten en naar je werk gaan en dat soort aardse zaken? De overbuurman stond rond die tijd zijn auto warm te draaien en ijs te krabben. Tsja, er moet gewerkt worden. Er is geen droog brood te verdienen met naar de maansverduistering te kijken. Zou hij niets gezien en niets geweten hebben?

tijd: 6:44. einde totale eclips, begin verlichting bovenkant

tijd: 7:09  Kortere belichting om overbelichting te voorkomen,
daardoor is rest niet zichtbaar, dus ook niet de rode kleur.

Vorige blogs over dit onderwerp:

• Blogvakantie. Nachtvlinder, das, clivia, libelle, maansverduistering, ringslang 30 July 2018
• Totale maansverduistering maandag 28 september groot succes ondanks slechte weersvoorspellingen 28 September 2015. Ook op maandag!

Blunder NewScientist Wetenschapskalender

Op maandag 21 januari 2019 had de wetenschapskalender van de NewScientist
een verhaaltje over Supermaan. Prima. Maar na lezing van de achterkant drong het tot me door dat nergens gesproken werd over de maansverduistering! Dat moeten ze toch geweten hebben toen ze de kalender vorig jaar maakten! Blunder!

Twee hoogtepunten uit de Robbert Dijkgraaf DWDD show van 2 januari 2019

Het DWDD college van Robbert Dijkgraaf heeft dit jaar een andere formule. De vorige collega's nam hij steeds in zijn geheel voor zijn rekening. De onderwerpen lagen allemaal op het gebied van de natuurkunde of nauw verwant daaraan. Het college op 2 januari 2019 ging over een biologisch onderwerp: de toekomst van DNA technieken.

DWDD University college 2 januari 2019

Na een inleiding door Dijkgraaf zelf, laat hij drie Nederlandse deskundigen op het gebied van DNA technieken aan het woord: Hans Clevers, John van der Oost, Henne Holstege. Ik licht er twee hoogtepunten uit en geef commentaar. In het nrc verscheen een enthousiaste column over het college, maar deze twee hoogtepunten werden niet genoemd.

Christian Guardino (bron)

In 2018 werd een 13 jaar oude blinde Christian Guardino met gentherapie genezen van zijn blindheid die hij vanaf zijn geboorte had. De blindheid heeft een erfelijke basis. De ziekte heet Leber’s congenital amaurosis (LCA). Het is een zeldzame ziekte. Een gen in de retina is gemuteerd (RPE 65) en daardoor functioneert de retina niet goed. Blindheid ontstaat wanneer je de mutatie van beide ouders erft, dus het is een recessieve aandoening. De patiënt is homozygoot voor de mutatie. Voor LCA bestond er geen geneesmiddel. De therapie bestaat uit het inspuiten in het oog van het normale gen RPE 65 met behulp van een vector (een aangepast, onschadelijk gemaakt virus). De clinical trials waren begonnen in 2012 (dus toen werden al patiënten behandeld) en in 2017 werd het in Amerika goedgekeurd door de FDA. In maart 2018 werd de eerste patiënt behandeld met het goedgekeurde middel. De therapie heeft al een lange weg afgelegd van fundamenteel onderzoek dat 20 jaar geleden begon via proefdier tot mens.

Emily Whitehead (bron)

De tweede doorbraak op DNA gebied was een succesvolle T cel immunotherapie bij de 7-jarige ALL leukemie patiënte Emily Whitehead. Ik had over haar al een kort postscriptum toegevoegd aan mijn blog over immunotherapie. Voor de achtergrond zie dus dat blog. De chemotherapie werkte niet bij haar. Er waren geen andere opties meer. Zij was het eerste kind dat met T-cell therapie behandeld werd. In het kader van een clinical trial. Zij wordt tamelijk uitgebreid beschreven in het boek 'The Breakthrough: Immunotherapy and the Race to Cure Cancer'. 

Wat niet in de DWDD uitzending werd genoemd is dat Emily in eerste instantie ernstige bijwerkingen ondervond van de behandeling. Gelukkig konden die bestreden worden. Vijf jaar na de behandeling is Emily nog steeds leukemie vrij. Een succes verhaal dus. 

De overeenkomst in beide gevallen is dat het uiteindelijk DNA technieken zijn. Bij de genezing van blindheid is het duidelijk: een gezond gen werd toegevoegd. Bij de leukemie van Emily is het niet meteen duidelijk. Maar T-cellen uit haar eigen bloed werden buiten het lichaam zodanig behandeld met DNA dat ze eenmaal terug in het lichaam de kankercellen te lijf gingen. De techniek heet CAR-T. De Nederlandse wiki heeft er een CAR-T pagina over en wijst ook op de risico's.

Het is dus van belang te beseffen dat er aan deze doorbraken een jarenlang traject vooraf is gegaan. Geld moet geïnvesteerd worden zonder garantie op resultaten.
Een andere vraag is: welke ziekenhuis kan na goedkeuring van het middel de gecompliceerde operatie uitvoeren en nazorg bieden? Beide ziektes hebben een beperking dat niet iedere vorm van blindheid/leukemie te genezen is. Het zijn maatwerk behandelingen en zijn daarom erg duur. Maar doorbraken zijn het zeker. 

Literatuur

• Luxturna: First Gene Therapy Treats Blindness (kort, populair artikel)
• een iets uitgebreider persoonlijk verhaal: hier.
• youtube video: BBC News report on RPE65 gene therapy trial for Lebers congenital amaurosis (LCA) (2012) en nog vele andere.
• Wetenschappelijke publicatie: Development of an optimized AAV2/5 gene therapy vector forLeber congenital amaurosis owing to defects in RPE65, Nature, Gene Therapy, 2016.
• Over T-cel immunotherapie van Emily Whitehead zie o.a. het boek 'The Breakthrough: Immunotherapy and the Race to Cure Cancer'.

Vorige blogs over dit onderwerp

• kanker immunotherapie: een nieuwe therapie die hoop geeft aan kankerpatiënten? 21 December 2018
• Andries en de wetenschappers (4) Larry Kwak: geniaal wetenschapper en Intelligent Design aanhanger 13 December 2018