Op heterdaad betrapt midden in de nacht: slakken eten kitlaag van de ramen

De schilder die ons huis aan het schilderen was, merkte op dat de kitlaag van de ramen aangetast was. Eerlijk gezegd was het mij nog niet opgevallen. Het kwam door slakken zei hij. Hij raadde dubbelzijdig plakband aan. Maar ik vond het nogal bizar dat slakken een (giftige?) kunststof zouden eten. Er is toch voedsel genoeg in de tuin?

Ik wilde eerst weten of het hele verhaal klopte. Ik had nooit slakken op de kitrand gezien. Dat zou dan 's nachts moeten gebeuren? Er was maar één manier om het raadsel op te lossen: die slakken op heterdaad betrappen. Ik wilde 's nachts de Seissiger wildcamera opstellen. Toen ik in het donker de tuin in liep, hoorde ik gekraak onder mijn voeten. En ja hoor: ik trapte op een slak. LED-lampje er bij gehaald: het wemelde van de slakken op het pad. Gefotografeerd en ingevoerd in waarneming: bijna allemaal Segrijnslakken. Ze hebben een grotere schelp dan de bekende huisjesslakken en de schelp heeft allerlei patronen en is fraai gekleurd. De soort komt van oorsprong uit Zuid-Europa. Volgens waarneming.nl heeft de soort inmiddels de status 'algemeen' en 'inheems' en dus niet 'exoot'. Ze eten vooral tuinplanten en zouden zelf ook goed te consumeren zijn! Dat laatste was ik niet van plan.

Dit zijn de slakken die ik 's avonds tegen tienen aantrof op het tuinpad:

Segrijnslak 17 sep 21:36 FP5 ©GK

Segrijnslak 17 sep 21:37 FP5 ©GK

Segrijnslak 17 sep 21:38 FP5 ©GK

Segrijnslak 17 sep 21:39 FP5 ©GK

Zwartgerande tuinslak 17 sep 21:40 FP5 ©GK

Maar goed: 's avonds slakken op het tuinpad is nog geen bewijs dat ze ook van de kitlaag eten. Ik heb de wildcamera op timelapse gezet: iedere 5 min een opname. Op de sensor zetten werkt niet voor deze kleine en langzame dieren. En inderdaad, van 00:35 tot 03:30 u., was er een slak actief op de kitrand. Op heterdaad betrapt! Zo'n 3 uur op dezelfde plek!  

19 sep 2025 00:30
Rode pijl: slak op de crime scene.
Groene pijlen: 2 aangetaste plekken.

Uit de opnames blijkt dat de slak naar een nieuwe plek is gekropen:

19 sep 2025 00:35  
Op heterdaad betrapt. Rode pijl: slak.
Groene pijlen: 2 aangetaste plekken

 

Nadat hij zijn buikje vol gegeten had met de overheerlijke kit, verdween hij weer. De volgende ochtend was er een derde aantastingsplek te zien op de plek waar de slak bezig was geweest. Ik acht het voor 100% bewezen dat slakken de kit opeten. En voor 99% zeker dat het de Segrijnslak was. Omdat het donker was en de opnames in zwart-wit zijn, kan ik niet met 100% zeker concluderen dat het om deze soort gaat. Als je het 100% zeker wilt weten, zou je het DNA in de uitwerpselen moeten analyseren.  

De vraatsporen zijn vaak geribbeld en ongeveer 1 cm lang. Vaak vind je een langwerpig uitwerpsel in de buurt. Dat is een hint.  

schade beeld in kitlaag met uitwerpsel

 

Segrijnslak in zijn natuurlijke milieu:

Segrijnslak op klimhortensia (SONY A6700 +macro)

detail van de kop

Gebeld met het schildersbedrijf. Ze stuurden vrij snel een glaszetter die de kitlaag begane grond verving door een ander product die de slakken niet zouden lusten. Ieder zijn vak. De kit is nu een week oud zonder schade.

Jika Sikaflex beglazingskit.

Vrouwelijk topmodel gezocht en gevonden. Dit vrouwtje Wespspin blijkt het ideale fotomodel!

Wespspin ♀ 27 aug 2025 Sony A6700 + 90mm macro ©GK

Het gebeurt zelden dat een vrouwelijk fotomodel zich vrijwillig aanbiedt. Zeker niet om vervolgens 2 dagen en nachten stil te blijven zitten. En al helemaal niet dat ze toestaat om haar heel dicht te benaderen. 

Dit vrouwtje Wespspin bleek een ideaal fotomodel. Ze is exotisch mooi. Ze had zelf voor de ideale witte achtergrond gezorgd. Op ooghoogte. Perfecte keuze. Normaal bouwen wespspinnen hun web dicht bij de grond tussen het gras. Dan zijn ze moeilijk te fotograferen. Vandaar dat ik zo blij was met dit vrouwtje. Het is uitzonderlijk dat je macrofoto's kunt maken van een levende spin. Ik had nooit eerder een wespspin gezien. Dit was mijn eerste.

De Wespspin Argiope bruennichi (Wasp Spider) is een spin afkomstig uit Zuid-Europa. De soort wordt aangetroffen in graslanden die zelden gemaaid worden maar ook in heidevelden. Vandaar dat het belangrijk is voor natuurbeheerders om dit soort graslanden niet te maaien!

Wespspin 28 aug 2025 Sony A6700 90 mm macro f/14,0 1/125 ISO400 ©GK

Wespspin 28 aug 2025 Sony A6700 90 mm macro f/8,0 1/125 ISO100  ©GK

De spin heeft 2 primaire ogen en 4 extra secundaire ogen. De primaire ogen zijn naar voren gericht. Van de extra ogen is de linker naar links, en de rechter naar rechts gericht. Zij moet mij en de camera dus uitstekend gezien hebben! En toch blijft ze stil zitten. Wonderlijk! Hoewel, als je er over nadenkt, als er iemand een geduldig karakter zou moeten hebben, dan is het wel een spin. Hartelijk dank voor je geduld! Je bent het beste fotomodel dat ik ooit gehad heb!

De wespspin richt zich vooral op springende en laagvliegende prooien zoals sprinkhanen, libellen en kevers, die tussen de grassen leven. Ik heb inderdaad in het hoge gras rondom het huisje een Grote groene sabelsprinkhaan, een Bruinrode heidelibel en een Hennepnetelgoudhaan (is een kever) gezien. Dat zou dus allemaal kunnen kloppen. We hebben hier te maken met een klein deel van een ecosysteem!

 

Grote groene sabelsprinkhaan ©GK

Bruinrode heidelibel ©GK

Hennepnetelgoudhaan  ©GK

 

Bronnen

• Waarneming.nl: Wespspin. Opmerkelijk: de soort wordt niet (meer?) aangemerkt als 'exoot'.
• Jan van Duinen heeft een diepgaande studie gemaakt van de levenscyclus van wespspinnen in zijn tuin met ontzettend veel mooie foto's. 
• Wespspin (wikipedia). 

 

Postscript

Rolie Barth maakte mij erop attent dat deze wespspin maar 5 poten heeft! Laat ik dat nu totaal 100% over het hoofd gezien hebben! Ik was zo gefocust op een goede foto maken dat ik niet gezien heb dat er 3 poten ontbraken. Een blunder. We hebben hier dus te maken met een beschadigd vrouwtje Wespspin. Ik weet niet of dat iets te maken heeft met haar lethargisch gedrag.

Het begon met 28 eitjes. Op de onderkant van een blad. Het verhaal van de Groene schildwants

 

3 juli 2025

Ik zag op de onderkant van een blad van een kiemplantje een groepje van 28 eitjes. Intrigerend. Een heel regelmatig patroon. We hebben een tuin vol planten en uitgerekend op dit potplantje worden eitjes afgezet. Van welk dier zijn ze afkomstig?

Aan de vinger zie je hoe klein de eitjes zijn. Ik heb de foto ingevoerd in waarneming.nl en deze werd even later handmatig goedgekeurd door de 'wantsen-moderator' als: Groene schildwants. Dat is een algemene soort schildwants. Maar, een andere foto van hetzelfde groepje eitjes werd door een 'vlinder-moderator' automatisch goedgekeurd als Groot Koolwitje! Het kan toch niet zo zijn dat ze goedgekeurd worden als twee verschillende soorten! Het is wel zo dat de eitjes enigszins op elkaar lijken, maar dat experts tot strijdige oordelen komen is nieuw voor mij. Voorlopig accepteer ik de 'Groen schildwants' want die is handmatig door een expert goedgekeurd. Dit terzijde, want dit blog gaat over dat wonderbaarlijke cluster eitjes en wat er van terecht is gekomen.

5 juli 2025

Twee dagen later zijn er allemaal zwarte figuurtjes, een soort emoji, en 2 rode stippen te zien. Bizar! Het lijken wel pingpongballen met merktekens. Het moeten de eerste zichtbare tekenen van het embryo zijn.

5 juli 2025

Van dichtbij zie je met de juiste belichting  regelmatige kleine uitsteekseltjes op de randen van de eitjes.

6 juli 2025

Scherpgesteld en ingezoomd op de uitsteeksels: ze vormen waarschijnlijk de randen van het 'deksel'. Verder gebeurt er nog niets.

8 juli 2025

Op de vijfde dag zie ik plotseling kleine wantsen. Maar ze blijven op het ei cluster zitten. Soms bewegen ze een heel klein beetje. Het zijn niet de volwassen dieren.

één groen individu... (8 juli 2025)

Tussen alle zwarte zit er een groene met felrode oogjes. Die ogen komen overeen met de twee rode stippen in het ei. Is dit groene individu een volgende stadium?

10 juli 2025

Op de 7e dag zijn er drie avontuurlijke beestjes een halve centimeter verderop gaan zitten. De rest zit nog gezellig op een kluitje naast de lege eierdoppen. 

15 juli 2025

Een paar reislustige individuen beginnen de omgeving te verkennen: hier op de rand van het blad en verder... Typerend: drie paar poten en 2 nogal grote naar voren gerichte antennes.

15 juli 2025

Een ander individu is op de tafel gevallen en weer met die komische omhoog gerichte antennes. Het zijn een soort miniatuur robotjes. 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 

24 juli 2025

De volgende dag zijn ze plotseling allemaal verdwenen. Jammer! Nu ben ik ze kwijt. Totdat ik een week later een verdwaald volwassen exemplaar op de witte tegels van de WC zie zitten. Dit exempaar zou afkomstig kunnen zijn van het groepje eieren van 3 juli. Maar ik weet het niet natuurlijk niet zeker.
 

Let op de uitstekende rode ogen en
de eindeloos veel kleine zwarte stipjes op het schild.

25 jul 2025

De volgende dag vind ik een volwassen exemplaar, herkenbaar aan die bruine vlek op achterlijf. Dat zijn de punten van de vleugels. Het heeft een perfecte schutkleur op een groen blad. Die zie je makkelijk over het hoofd als je er niet naar op zoek bent.

De Groene schildwants is niet zeldzaam. Het is volgens waarneming één van de algemeenste grote wantsen in Nederland. Maar het is wel zeldzaam dat je de hele reeks van ei tot volwassen dier kunt volgen op een Rode Zonnehoed plantje dat je in een bloempot hebt opgekweekt uit een zaadje. Het hele verhaal vond ik de moeite waard om over te bloggen.

---

 

Bronnen

Wikipedia (NL) heeft een heel uitgebreide beschrijving van de Groene schildwants. Dat is best bijzonder voor wikipedia.

 

Familie Schildwantsen

De Groene Schildwants behoort tot de familie Schildwantsen waarvan ik onlangs nog de leukste van de familie heb waargenomen:

Pyjamaschildwants Graphosoma italicum 19 juli 2025

Dat is nu weer het tegenovergestelde van een schutkleur! Waarom? Wat is de bedoeling van die opvallende rode kleur?

Tenslotte had ik vorig jaar ook nog een andere wants:

Roodpootschildwants 4 sept 2024

zat zomaar uit het niets op een vinger! Ook niet handig van zo'n beestje, tenminste als je niet opgegeten wilt worden. Maar wel handig voor de fotograaf.

De onderstaande wants was volkomen 'gratis':

Meidoorn-kiel-wants 08 aug 2025

Nadat ik een veldtocht had gemaakt zonder noemenswaardig resultaat, merkte ik dat in mijn camera in de auto had laten liggen. Toen ik hem er uit had gehaald, zag ik per toeval een beestje op de motorkap. Omdat ik mijn camera nog in mijn hand had, was een foto snel gemaakt. Zie bovenstaande opname. Het bleek de Meidoornkielwants. Een nieuwe soort!

In 2021 had ik nog een prachtige schildwants:

Bessenschildwants 24 aug 2021

In totaal heb ik 9 schildwantsen op mijn soortenlijst. Maar bovenstaande zijn wel de mooiste. Dat was het weer.

Senapathy algorithm undermines his own theory of independent birth of organisms in the primordial pond

In his Wikipedia article Periannan Senapathy, paragraph 'Origin of split genes from random DNA sequences', he explains why eukaryotic genes have a split structure or an exon - intron structure. His explanation is: genes and genomes with this structure originated from random DNA sequences in the Primordial Pond. 

The structure of a split gene: exon-intron
Exons (blue) are the protein coding parts of a gene,
introns are the non-coding parts which are removed,
the combined exons produce the protein

The problem with this explanation is: if a hypothetical gene has a random sequence than everything from begin to end is random, including the supposed 'exon-intron' boundaries. Since a gene is a continuous sequence of the bases A, T, C, G, how do you know where an exon ends and an intron starts? Introns have to be recognized somehow in order to get removed. In all animals and plants with split genes (eukaryotes) recognition is achieved by special splice site recognition sequences which are located at the beginning and end of each intron. In fact those sites define introns. And by implication they define beginning and end of exons too (see illustration). Without those special sites, exons and introns cannot be distinguished. In Senapathy's scenario of independent birth of all plants and animals, both exons and introns are by definition random sequences anyway. My point is that these boundaries are specific and therefore non-random [1], [2]. Consequently, there is no way that these non-random splice sites occur in random DNA at the right locations [3]. Impossible. 

Think about this: human genes contain on average 8 introns, that is 16 splice sites per gene. Since humans have about 25,000 genes, there are about 400,000 splice sites. A few could occur by chance, but not 400,000. 

My argument can be summarized in one sentence: 

• Either a sequence is random, and then there can be no well-defined splice recognition sites, and thus no exons and introns 
• or there are splice recognition sites, and exons and introns, but then the sequence is not random any more.

I discovered additional evidence in Senapathy (1987) [2]: 

"A sequence of eight nucleotides is highly conserved at the boundary between an exon and an intron (...) The boundary between an intron and an exon also exhibits a highly conserved sequence of 4 nucleotides, preceded by a pyrimidine-rich region." 

So, he knows that these are non-random sequences. The rest could have been random, but not those specific sequences. He should have concluded that the exon-intron structure of eukaryotic genes cannot arise from random DNA. The same holds for genomes. And the same holds for the organisms themselves. The inescapable and final conclusion is that the origin of eukaryotes (all plants and animals) cannot be explained by random DNA. Sorry, there is no escape from this conclusion. Unfortunately,  Senapathy failed to explain the origin of life. His Primordial Pond will not be and can not be the birthplace of eukaryotes, plants and animals. Under the most favourable conditions, his Primordial Pond will only contain dead and meaningless random DNA molecules. If he is lucky, it will produce a lot of dead and meaningless random DNA. But nothing more. It is a primordial soup, and it stays that way forever because there is no evolution in his scenario. His primordial pond will not bring forth life.

Ironically, the very existence of his Shapiro–Senapathy algorithm undermines his own theory of Independent birth of organisms from random DNA sequences. For example, on his Wikipedia page he writes:

"The Shapiro–Senapathy algorithm has been used to determine the various aberrant splicing mechanisms in genes due to deleterious mutations in the splice sites, which cause numerous diseases." (accessed 7 Aug 2025)

He lists 6 cases where a single base substitution (point mutation) in an intron splice site causes a disease (cancer). Now, if a single base substitution causes disease, it means that splice sites are highly specific. If they are highly specific, then they can't be random. Yes, a few splice sites could arise in random DNA, but not 400,000 (see above).

 

Notes

1. "A splice site defines the boundary between a coding exon and a non-coding intron in eukaryotic genes." quote from Wikipedia article: Shapiro–Senapathy algorithm (This page was last edited on 28 July 2025, at 14:35 (UTC).) 
2. M. B. Shapiro, P. Senapathy (1987) RNA splice junctions of different classes of eukaryotes: sequence statistics and functional implications in gene expression, Nucleic Acids Res 1987. This publication appeared 7 years before his 1994 book.
3. Yes: START and STOP codons are non-random, too. They do appear with reasonable frequencies in random sequences. But splice sites have a minimum length of 8 and 4 bases (12 together) and occur in a much lower frequency in random DNA. Confusingly, any non-random sequence can occur in a random sequence if the sequence is long enough. Your password can appear in a random sequence! It's all about probability and frequencies. For genes, the task is to calculate the probability of the combination of: Start codon + Stop codon + splice site begin codon + splice site end codon. [10 Aug 2025] There is more: there has to be splicing machinery (proteins) that recognizes these splice sites. Otherwise, splice sites would be meaningless. [15 Aug 2025]

updated 16 Aug 2025

 Sources

• Wikipedia article Periannan Senapathy (last edited 16 July 2025)
• Wikipedia article Shapiro–Senapathy algorithm (last edited 28 July 2025)
• Wikipedia article Split gene theory (these three Wikipedia articles are written by Senapathy supporters or by himself and give the false impression of being mainstream science and omitting any criticism)
• Gert Korthof What's Wrong with Independent Birth of Organisms? (this is my criticism of Senapathy's theory)
• Periannan Senapathy (1994) 'Independent Birth of Organisms. A New Theory That Distinct Organisms Arose Independently From The Primordial Pond Showing That Evolutionary Theories Are Fundamentally Incorrect'. (now more than 30 years old, the book is still available at amazon).

Previous blog posts related to Senapathy

• Scientists in India protest move to drop Darwinian evolution from textbooks, 29 April 2023 
• Are humans produced in Senapathy's Primordial Pond? Yes and No! internal inconsistency in his theory, 27 September 2021 
• Senapathy's request to remove humans from the primordial pond, 19 September 2021 
• Senapathy publiceert in Nature Precedings, 07 January 2011

Kolibrievlinder: kruising tussen vlinder en kolibrie

 

Kolibrievlinder bij vlinderstruik 29 juli 2025

Kolibrievlinder bij vlinderstruik 29 juli 2025

Kolibrievlinder bij vlinderstruik 29 juli 2025

Kolibrievlinder bij vlinderstruik 29 juli 2025

De Kolibrievlinder (Macroglossum stellatarum) blijft toch altijd een unieke vlinder! Ik ben zeer vereerd dat hij onze Vlinderstruiken bezoekt! Het is toch wel met stip de mooiste vlinder die je in je tuin kunt hebben. Hij heeft iets on-Nederlands, iets exotisch. Heel bijzonder dat hij hier in de buurt nog rondvliegt in tijden van achteruitgang van de meeste vlinders. Mocht je hem nog niet kennen, dan is het nu wel duidelijk waarom hij de Kolibrievlinder heet! Houd je vlinderstruiken in de gaten! Hij was na een paar minuten al weer weg. Op de foto zie je dat de tong bijna net zo lang is als het hele dier. Let ook op het 'staartje': uniek voor een vlinder; het lijkt precies op de staart van een vogel zoals de Kolibrie. En hij lijkt hem ook op dezelfde manier te gebruiken.

On-Nederlands: 

het lijkt een exoot o.a. omdat het dier een tong heeft die veel te lang lijkt voor de bloemen die in Nederland in het wild voorkomen. Volgens waarneming.nl is het geen exoot maar nota bene een algemene en inheemse soort!

A Remarkable Place To Die: Huisspitsmuis dood gevonden in onze tuin

Huisspitsmuis † Crocidura russula
11 juli 2025

Als je voelt dat je dood gaat, ga je dan op de bestrating liggen? Of kruip je weg in een donker hoekje om rustig te sterven? En die zijn er genoeg. Maar,  we vonden dit beestje, 8,7 cm van kop tot staart, 's ochtends op de bestrating in onze tuin. In plain sight. 

Er kropen al tientallen mieren over en rondom het beestje. Mieren hebben kennelijk een goede neus. Doodsoorzaak onbekend. Geen uiterlijke verwondingen. Geen bloed. We hebben alle mogelijke maatregelen genomen om katten uit onze tuin te weren. Toch weet je het niet. Een ekster? Een Vlaamse gaai? Een virusziekte? Gewoon ouderdom? Aangevallen door een soortgenoot die zijn territorium verdedigde? In Nederland worden huisspitsmuizen regelmatig dood gevonden. Komt dat misschien omdat dode huisspitsmuizen makkelijker waar te nemen zijn dan levende? Opvallend: dezelfde dag meende ik nog een Huisspitsmuis tussen de beplanting te zien rondlopen.

 

Twee opvallend lange snijtanden in de kleine onderkaak

Merkwaardig detail: twee opvallend lange snijtanden in het midden van de onderkaak tegenover twee kleine snijtanden in de bovenkaak. De hele kaak ziet er wat onevenwichtig uit. Het lijkt mij onhandig. Heeft het voordelen? Let ook op de lange snorharen.

Er komen 7 spitsmuizen voor in Nederland waarvan 3 algemeen:

• de Huisspitsmuis ( Crocidura russula ) vrij algemeen
• de Gewone Bosspitsmuis ( Sorex araneus ) algemeen
• de Dwergspitsmuis ( Sorex minutus ) vrij algemeen

We zien al jaren de Gewone bosmuis ( Apodemus sylvaticus ) (dat is geen spitsmuis) in onze tuin (opvallende oren!), maar hadden de Huisspitsmuis nog niet gezien. Ik heb over de Gewone bosmuis al in 2012 geblogd. En we zagen hem 's nachts op de wildcamera verschijnen en soms zelfs heel brutaal gewoon overdag. Maar dat is dus een andere soort.

 

Bronnen

Waarneming geeft 7 spitsmuizen in Nederland. Ze zijn van 3 geslachten (genus, genera), dus de naam 'spitsmuis' zegt niet alles!

Waarneming geeft 27 soorten met 'spitsmuis' in de naam, waarvan 19 kevers! 

Zoogdiervereniging geeft zeer bruikbare en interessante beschrijvingen ('Een huisspitsmuis kan maximaal 2 tot 3 jaar oud worden, maar slechts een zeer klein deel overleeft een tweede winter'! )

Deze Vlaamse Gaai is totaal verzot op pinda's midden in de zomer!

Ik had nog een netje met pinda's hangen dat overgebleven was van de winter. Geen vogel had er nog belangstelling voor. Maar kortgeleden zag ik een Vlaamse gaai (zo heette hij in mijn tijd, tegenwoordig: Gaai, Garrulus glandarius) die er de nog goede pinda's wist uit te vissen. Een fraai gezicht!

Vlaamse Gaai bezig met pinda's ©GK

Eerst alleen op rustige tijden 's ochtends vroeg of 's avonds tegen de schemering. Maar na een tijdje ook gewoon overdag. Hij raakte een beetje aan ons gewend. De pinda's raakten op en bij tuincentra en supermarkten waren er geen vogel pinda netjes meer te koop. Toen maar bij Ekoplaza biologische pinda's voor menselijke consumptie gekocht! Ik hing een zelf gemaakte pindahouder op en de Gaai bleef terugkomen. Het smaakte hem/haar blijkbaar goed. Toch vreemd, want volgens gezaghebbende informatiebronnen eten Gaaien alleen in de winter eikels, beukennootjes, hazelnootjes, etc. Zou het kunnen dat dit een broedend vrouwtje is die even snel wat voedsel naar binnen slaat, om dan weer gauw terug naar haar nest te gaan? Mannetje en vrouwtje zijn niet te onderscheiden. De nootjes worden niet meegenomen naar het nest (als dat er is).

Volgens de Vogelbescherming was de Gaai vroeger een uitgesproken bosvogel, maar is deze vogel ondanks schuw gedrag steeds vaker in de stad te zien. Dat klopt dus. Maar wij vinden het nog steeds bijzonder om hem in onze tuin te observeren. Voor ons is en blijft het een bosvogel.

 

Pimpelmees

Een pimpelmees jong toont ook belangstelling:

pimpelmees jong 30 juni 2025

koolmees 6 juli 2025

Vorige blogs

• Onverwachte gast in onze tuin: Vlaamse gaai 23 juli 2024
• Goudvink laat zich vrij makkelijk fotograferen.15 maart 2013  Op een van de foto's zie ik: ... een Vlaamse gaai!
• Youtube filmpje: Eurasian Jay (Vlaamse Gaai) is crazy about peanuts ... in midsummer 23 juni 2025. Op dit moment (1min:20sec) zie je hem een gepelde pinda in een holte in de boom verstoppen. Tenminste zo lijkt het. Een voorraadje aanleggen?

 

Bronnen

• Vogelbescherming: Gaai 
• Waarneming: Gaai met opsomming alle ondersoorten
• Wikipedia: Gaai vertelt meer over de naam in verschillende talen.

 

 

Een zwartbuikkoolmees: een superaantrekkelijk mannetje voor de vrouwtjes of een melanistische mutant?

Zwartbuik koolmees 27 mei 2025 (©GK)

Onlangs zag ik een heel bijzondere koolmees. Hij heeft een vrijwel geheel zwarte buik. Normaal hebben koolmees mannetjes een gele borst met een zwarte verticale streep op keel en borst. Het zwart in de foto komt niet door schaduwwerking. Het is echt een zwarte buik. Ter vergelijking: er is op de kop wit te zien en het bovenste deel van de borst is gelig. Ook de vleugel is donkerder dan normaal.

koolmeesman 2 juni 2025 (©GK)

Hier zijn nog 2 foto's van latere datum van vermoedelijk hetzelfde individu. Ik denk dat dit niet een willekeurige variate is, maar dat het verklaarbaar is. In wetenschappelijke publicaties kom je tegen dat vrouwtjes mannetjes met een brede borststreep prefereren [1],[2]. Ik kan me voorstellen dat door de onderliggende genetica van die zwarte borststreep er een keer een variant ontstaat waarbij de zwarte borststreep zich extreem heeft uitgebreid. Vrouwtjes zouden dat extra aantrekkelijk kunnen vinden. Daartegenover staat dat het contrast van een zwarte streep tegen een gele achtergrond helemaal wegvalt. 

Op de eerste foto is te zien dat de koolmees een rups in zijn snavel heeft, hij heeft dus een nest met jongen en dus een partner! Dat is gelukt!

Tot nu toe heb ik nog geen waarnemingen of literatuur gevonden over koolmezen met extreme zwarte borst.

 

Zo ziet een normale koolmees man er uit.
Foto: Marleen (waarneming.nl)

 

Literatuur

1. Mate Choice in Double-Breeding Female Great Tits (Parus Major): Good Males or Compatible Males, 11 January 2021. "Double-breeding females prefer males with large breast stripes,..."
2. The great tit abdominal stripe contains a sexually dichromatic colour patch hidden from the human eye. Deze publicatie gaat met name over de UV patronen die koolmezen zouden zien ('bird-visible'), maar laat ook verschil man-vrouw goed zien: vrouw links, man rechts ('human-visible').

 



Bron: publicatie [2]



3. Dutch Birding: koolmees met zwarte kop (met dank aan Klaas van Dijk) 
4. website strandloper.nl met Koolmees met melanisme (met dank aan Klaas van Dijk) 
5. Melanistische Pimpelmees in Heuvelland (W) (natuurpunt.be) met uitgebreide toelichting. (met dank aan Klaas van Dijk) 
6. Hein van Grouw (2006) Not every white bird is an albino: sense and nonsense about colour aberrations in birds. Dutch Birding 28: 79-89, 2006 (met dank aan Klaas van Dijk)
   

ObsIdentify

Het is altijd interessant hoe het beeldherkenningsprogramma ObsIdentify (waarneming.nl) afwijkende koolmezen en pimpelmezen identificeert. Wat zijn de essentiële kenmerken van deze soorten in de ogen van ObsIdentify? Hoeveel afwijking kan ObsIdentify verdragen voordat het helemaal fout gaat? Dit experiment geeft verrassende resultaten:

Koolmees 31%
Dutch Birding

Atlasvink 81% (!) Fringilla spodiogenys africana
zie ook foto beneden.  bron

Koolmees 59% bron

Koolmees 38% bron

 

Koolmees 100% (!) bron

Pimpelmees 72% bron

Pimpelmees 92% bron

Pimpelmees 82% bron

Fringilla spodiogenys africana. bron
(zie boven). Hierdoor wordt het begrijpelijk waarom ObsIdentify de fout maakte!
Deze soort lijkt een melanistische vorm van onze Europese vink!
Tegelijkertijd betekent het dat Obs. trainingsdata moet hebben gehad van niet-Europese vogels.