- levensverwachting is een gemiddelde. De meeste mensen leven veel langer of korter dan het gemiddelde. Dus als er staat dat alle landen in 1800 een levensverwachting hadden van onder de 40 jaar betekent dat zeker niet dat ze niet ouder werden dan 40 jaar.
- wanneer de levensverwachting erg laag is, zoals vroeger maar nu nog steeds in Afrikaanse landen, dan komt dat vooral door hoge kindersterfte.
Door het terugdringen van kindersterfte, vooral door zorg rondom de geboorte, stijgt de levensverwachting.
Alle gegevens heb ik van de website Gapminder World. De redenen dat ik zo enthousiast ben over Gapminder zijn:
- nergens anders vind je op één plek zo'n enorme hoeveelheid data over welvaart en gezondheid van ontzettend veel landen over een groot aantal jaren
- de visualisatie van de data maakt het zeer aantrekkelijk en overzichtelijk
- het is gratis beschikbaar op het internet, je hebt alleen een browser nodig
- het is interactief: je kunt alle variabelen en landen zelf kiezen en de ontwikkeling in de loop der jaren in beeld brengen door animatie's.
Die boodschap die hij heeft is positief en optimistisch is: het gaat beter met de wereld! Ondanks alle ellende! Wie wordt daar nu niet enthousiast van? Keer op keer lees je in de krant dat het slecht gaat in de wereld. Wij hebben het voorrecht te wonen in een land met één van de hoogste levensverwachtingen: 81 jaar. En we behoren tot de de top 15 rijkste landen. Het is bijzonder nuttig om met één oogopslag te zien hoeveel landen beneden ons zitten. Dat is een beeld dat je bij blijft.
Twee weken geleden stonden er verhalen in de nrc en volkskrant over de hoge babysterfte in Nederland: één baby per dag overlijdt vlak voor of tijdens de geboorte (wetenschapskatern nrc za 26 nov), ongeveer 359 sterfgevallen per jaar. Alarmerend. Schokkend. Ja, het is waar dat Finland en Vlaanderen het beter doen dan Nederland. Maar als je dat gegeven in internationaal en historisch perspectief plaatst, dan is er zeker reden voor een veel positievere kijk op de zaak. Kijk maar eens naar de onderstaande figuur die ik maakte met Gapminder:
 |
| Daling kindersterfte (0-5 jr) in Nederland van 1840 tot 2010 afgezet tegen inkomen (Gapminder) |
Letterlijk in één oogopslag zie je hoe spectaculair de kindersterfte in Nederland is gedaald. Van 1840 tot 2010 is de kindersterfte (0-5 jaar) van bijna 400 tot 4 per 1000 geboortes gedaald. Een daling met een factor 100! In een tijdsbestek van maar 170 jaar. Dat we ons nu ongerust maken omdat de kindersterfte in Nederland hoger is dan in Finland doet dan een beetje kunstmatig aan. Natuurlijk is het erg als het jouw baby is die onnodig dood ging. Maar als je bedenkt dat Angola nu een kindersterfte heeft die wij in 1910 hadden (makkelijk te vinden in Gapminder), dus honderd jaar geleden, dan vraag ik me af of we ons alleen zorgen maken om onze eigen relatief lage kindersterfte en we het te druk hebben om de grote kindersterfte in Angola op te merken? en de rest van de wereld! Als je bedenkt dat een deel van onze kindersterfte veroorzaakt wordt door een gebrek aan samenwerking tussen goed opgeleide professionals (verloskundigen en gynaecologen) dan is dat relatief gezien een luxe probleem. Luxe omdat het om ego's van professionals gaat en niet een medisch probleem. Het is zeker ongepast om de Nederlandse kindersterfte te betitelen als 'Middeleeuwse toestanden' of 'derde-wereld land'. We moeten waarderen hoe ver we gekomen zijn. En misschien eens gaan bedenken wat we voor landen als Angola kunnen betekenen.
@ Gert
ReplyDeleteBij het artikel over Hamilton en de toekomst van het menselijk genoom schreef je:
“Maar nu: als de medische wetenschap natuurlijke selectie grotendeels uitschakelt, dan is een logisch gevolg dat het aantal mutaties zich in ons genoom zullen ophopen. Op de lange duur. Het percentage van mensen met een erfelijke ziekte zal toenemen. Een tikkende tijdbom is misschien overdreven. 'Degeneratie' is een te emotioneel beladen woord. Noem het 'erodering' van ons erfelijke materiaal. Maar we willen niet dat erfelijke ziektes toenemen, maar we willen óók niet mensen met een erfelijke ziekte een medische behandeling of het recht op kinderen onthouden. Iedereen heeft recht op kwaliteit van leven. Iedere keer wanneer we een patient met een erfelijke aandoening helpen, doen we iets met zijn lichaam, niet met zijn DNA. Vergis je niet: gen therapie en 'personal genomics' verbeteren niet je DNA. Het DNA dat je doorgeeft aan de volgende generatie wordt niet gecorrigeerd. Wanneer de therapie succesvol is leeft de patient lang genoeg om kinderen te krijgen. We kunnen het probleem van het eroderend DNA negeren, maar het menselijk genoom zal niet zich zelf herstellen.”
Als we nu zien in deze laatste blog van je dat de laatste 200 jaar de levensverwachting over de hele linie flink is gestegen (met af en toe een terugval) moeten we dan de “erodering van ons erfelijk materiaal” dan niet met andere ogen bekijken?
Nand, dank voor deze perfecte opmerking! Volstrekt logische vraag. Ook omdat je zegt 'met andere ogen bekijken' in plaats van het concept "erodering van ons erfelijk materiaal" in de prullenbak gooien (falsificatie).
ReplyDeleteJe zou kunnen zeggen: het kan nooit zo erg zijn met het menselijke genoom en de hoeveelheid schadelijke mutaties omdat we met zijn allen ouder zijn geworden in de afgelopen 200 jaar.
Maar wat we hebben gedaan is de voornaamste doodsoorzaken terugdringen: infectieziektes (pokken, tbc, influenza) en honger (door landbouw en veelteelt).
Daardoor is onze levensverwachting gestegen en kindersterfte gedaald.
Echter de conclusie dat we 'dus' niet veel schadelijke mutaties opgelopen hebben is onjuist, want die mutaties worden gemaskeerd door de medische en sociale zorg van welvarende landen. Ze zijn wel degelijk schadelijk in de biologische zin dat als die rijkdom en het niveau van de medische zorg weg zouden vallen, de levensverwachting onmiddellijk terug zou vallen naar het niveau van 1800. Het bewijs: kijk naar het effect van de 2e WO: plotselinge terugval van landen die direct bij de oorlog betrokken waren. Het effect van een oorlog of soortelijke omstandigheden zou tegenwoordig nog groter zijn omdat we nu veel meer mensen met erfelijke aandoeningen kunnen behandelen en daardoor afhankelijk gemaakt hebben van de medische zorg. (ik geef voorbeelden op mijn Hamilton pagina).
Tweede reden: 200 jaar is niets in vergelijking met de 7 miljoen jaar dat de mens bestaat als soort.
Derde reden: in mijn redenering (die je citeerde) zit geen fout. Er zijn principieel maar twee manieren om mutaties uit de menselijke gene pool te verwijderen:
1. germline engineering
2. natuurlijke selectie
De 1e wordt nog niet toegepast en de 2e wordt zo veel mogelijk (!) en in toenemende mate ge-elimineerd. Mutatie accumulatie is dus onvermijdelijk. Als je deze conclusie verwerpt, verwerp je het fundament onder de evolutiebiologie.
@ Gert
ReplyDeleteIk ga een heel eind mee in je redeneringen, maar des te meer reden om je niet in slaap te laten wiegen door de toegenomen levensverwachting de laatste 200 jaar. Het kan snel verkeren! Ik ben geen doemdenker maar houdt heel goed in het achterhoofd wat ik al eerder tegen je zei:
“Grote bedreigingen zijn, volgens mij, nu de uitputting van de aarde, omdat er geen duurzaam beleid wordt gevoerd op het gebied van grondstoffen en energie, de opwarming van de aarde, maar toch ook nog altijd het grote kernwapenarsenaal. Wat dit laatste betreft, niet alleen terroristen kunnen fatale dingen doen met kernwapens (als ze die in bezit krijgen), maar ook reguliere staten, denk b.v. aan Israël, Pakistan en Iran (als het een kernmacht wordt).”
En verder: je verhaal over de oorzaken van de toegenomen levensverwachting geeft nog maar weer eens duidelijk aan dat de evolutie “overall” in toenemende mate niet meer “vrij”verloopt en al lang geen blind proces meer is.
Ik blijf mij verbazen over het feit dat Gert zo blij is over zijn langere levensverwachting. Emanuel Rutten schreef het laatst heel duidelijk:
ReplyDeleteHet meest waardevolle bezit van de mens is haar sterfelijkheid.http://gjerutten.blogspot.com/2011/11/sterfelijkheid.html
Lucas, ik blijf me over jou verbazen. Ik zie de relevantie niet van je link. Mensen zoals jij mag ik aannemen hebben de kwetsbare kinderjaren goed doorstaan en zijn in staat te filosoferen over leven en dood. Je leeft nog. In 1800 was de kans om de kinderjaren te overleven 100x kleiner dan nu! Dat zou jij er ook niet geweest zijn om te filosoferen over sterfelijkheid.
ReplyDeleteVandaag is het wereld lichtjes dag: Op deze dag, om 19.00 uur ‘s avonds, steken mensen over de hele aarde kaarsjes aan ter nagedachtenis aan, op welke wijze dan ook, overleden kinderen.
ReplyDelete