De vele aspecten van voedsel

Er zitten verrassend veel aspecten aan voedsel. Dat realiseerde ik me weer eens toen ik het blad Leven doorbladerde. Je hoeft geen vegetarier te zijn om te beseffen hoe ons voedsel verbonden is met ontzettend veel belangrijke thema's als: wereldvoedselproblematiek, groeiende wereldbevolking, ontwikkelingssamenwerking (zie het lente nummer!), milieuvervuiling, uitputting natuurlijke hulpbronnen, energie, duurzaamheid, klimaatverandering, biodiversiteit, bioindustrie, toenemende vleesconsumptie als gevolg van toenemende wereldwijde welvaart, globalisering, landbouw, veeteelt, ontbossing, productie van biobrandstoffen, dierenwelzijn, ethiek, en menselijke gezondheid en ziekte.
Je kunt het niet zo gek bedenken of bijna alle wereldproblemen hebben een relatie met voedsel. En met vegetarisme. Dat laatste komt omdat vleesproductie een véél grotere aanslag op de aarde en natuurlijke hulpmiddelen doet dan plantaardig voedsel. Het mooiste vind ik de samenhang tussen alle problemen. Dat maakt het intellectueel de moeite waard. Onbegonnen werk omdat in dit blog alle verbanden toe te lichten. Ik heb in het verleden al eens over sommige verbanden geblogd, en zal dat in de toekomst zeker ook doen.


Over de samenhang van 9 systemen heb ik hier geblogd: biodiversiteit, CO2, ozonlaag, oceanen, kunstmest, land, zoetwater, lucht, chemie.
En hier: Grenzen van het systeem aarde.

Weer zo'n leuk voorbeeld van samenhang van systemen: Wat heeft de achteruitgang van vleermuizen nu met schade voor de landbouw te maken?

Vleermuizen eten insecten. Naar schatting kan een kleine kolonie van 150 vleermuizen jaarlijks 1,3 miljoen schadelijke insecten opeten. Die insecten vormen een plaag voor landbouwgewassen. Als de vleermuizenstand achteruitgaat, treedt er meer schade op aan landbouwgewassen door insectenvraat en moet er meer insecticiden gespoten worden. De economische schade wordt geschat op 23 miljard dollar per jaar in Noord Amerika. Nog een verband: door de introductie van windmolens in Amerika zal het aantal gedode vleermuizen in 2020 opgelopen zijn naar schatting van 33.000 tot 111.000 vleermuizen per jaar.

Bron: Justin G. Boyles et al (2011) Economic Importance of Bats in Agriculture, Science 1 April 2011

postscript 6 april

'Alles hangt met alles samen' is onzin. Er zijn zaken die niets met voedsel te maken hebben, zoals bijvoorbeeld kernenergie (behalve bij nucleaire rampen zoals in Japan. Men laat nu doelbewust 12 miljoen radioactief koelwater terug in zee stromen. Radioactiviteit kan zich ophopen in vissen die later geconsumeerd worden. Japanners zelf eten nu bij voorkeur geen verse vis maar liever diepvries. Er is geen land die nog voedsel importeert uit Japan).

7 april:
Vermoedelijk zullen met Caesium besmette gebieden in Japan decennia lang ongeschikt zijn voor landbouw en veeteelt. Zie ook:
"Radiocaesium (¹³⁷Cs) from the 1986 Chernobyl accident has persisted in freshwater fish in a Scandinavian lake for much longer than was expected."
bron: J. T. Smith (2000) 'Pollution: Chernobyl's legacy in food and water', Nature 405, 141 (11 May 2000)

10 april:
Een zeer interessant overzichts artikel over de relatie van voeding en de preventie van kanker verscheen in Nature 24 maart 2011 Food: 'The omnivore's labyrinth' door Sarah DeWeerdt (open access). Het artikel benadrukt de voetangels en klemmen bij het vaststellen van het nuttige effect van bepaalde bestanddelen in groente voor kankerpreventie en is daarom niet alleen interessant voor vegetariers. Vlees komt niet ter sprake.