Het bedriegelijke optimisme van Wouter Klootwijk en Niels Daan

links: Niels Daan, rechts: Wouter Klootwijk

Zondag 12 juni was een speciale uitzending van Wouter Klootwijk over haring (info). Citaten uit de uitzending:

Wouter Klootwijk:

"Eigenlijk staat er in de krant bijna altijd dat het heel beroerd gaat met de vis ..." (1)

Niels Daan (visserijbioloog en vriend):

"Dat is helemaal niet zo. Als je een visstand goed beheert, en dat doen ze nu met deze haring, kun je er jarenlang van oogsten." (2)

Klootwijk:

"Er is een oud verhaal van heel vroeger dat er in de Oostzee zo veel haring zwom dat je er een roeispaan rechtop in kon zetten!" (3)

Volgens Niels Daan komen er in de Noorse wateren boven de poolcirkel nog 10 miljoen ton haring voor.

Klootwijk:

"10 miljoen ton haring!?" (4)

"die vissers kunnen in 1 uur 300.000 kilo haring vangen."

Klootwijk:

"Koudwaterharing. Het dreigde mis te gaan met deze vis. 40 jaar geleden waren ze opeens op. De Noren legden de visserij stil. Jarenlang. En de haring kwam terug. En hoe! Het zijn er sensationeel veel. En nu wordt er door de vissers voorzichtig met de levende voorraad omgesprongen, zodat ik over 100 jaar nog altijd gebakken bokking eten kan."
"25 miljard haringen bij Noorwegen. Haringen zat!" (5)

 

Commentaar

1. Let op: Klootwijk zegt "heel beroerd gaat met de vis". De vis: dus alle vis. Maar deze uitzending gaat alleen over haring. Misschien staat het 'zo vaak in de krant' omdat er wereldwijd overexploitatie van de visstand bestaat, meneer Klootwijk? Je kunt niet met de Noorse haring bewijzen dat het goed gaat met de vis in het algemeen.
2. "Als je een visstand goed beheert, kun je er jarenlang van oogsten". Ja, als je het goed beheert! Maar dat is nu juist het probleem, meneer Daan! Dat gaat niet vanzelf! Lees eens wat de visserijbioloog Niels Daan 3 jaar geleden zei:
   

   “Nu, bij zijn afscheid, moet de onderzoeker concluderen dat de visstanden alleen maar verder zijn gedaald. Het gaat slecht met de visserij en met de visstand in de Noordzee“.(20 aug 2008)

   Bovendien: "en dat [goed beheren] doen ze met deze haring": ja, met deze haring... en de rest? Wordt de rest ook goed beheerd?
3. "Er is een oud verhaal". Dat verhaal bevat een kern van waarheid meneer Klootwijk: vroeger was er meer vis. Gek he? Als je even nadenkt, is er helemaal geen reden voor optimisme. Die verhalen van vroeger zouden je aan het denken moeten zetten, meneer Klootwijk. Misschien is de visserijsector niet zo verstandig omgegaan met de natuurlijke rijkdommen in de zee? Daar zou je van kunnen leren!  Lees het boek: De onnatuurlijke geschiedenis van de zee van Callum Roberts (2007). Dáár zou je het over moeten hebben op tv.
4. "1 0  m i l j o e n  t o n  h a r i n g": Klootwijk herhaalt de uitspraak van Niels Daan met nadruk en verbazing. Hij kan het niet geloven. Zou die verbazing komen omdat hij dacht dat de vissers zo langzamerhand alle grote vispopulaties in de wereldzeeën uitgeroeid hadden? En ze hebben echt nog niet alles uitgeroeid? 
5. Klootwijk krijgt het voor elkaar om in één adem te vertellen dat "40 jaar geleden waren ze opeens op" én tegelijkertijd optimist te blijven! "En toen waren ze opeens op": hoe zou dat nu kunnen? Waar haal je dat optimisme vandaan meneer Klootwijk? Zou de vissererijsector op eens verstandiger geworden zijn? Diezelfde vissers die zo ver gingen dat de populatie op eens instortte? Zou die visserijsector ooit erkennen dat ze in het verleden fouten gemaakt hebben? Dat ze te grote risico's namen? Gaan die vissers zich nu opeens (vrijwillig) houden aan quota? Politici zouden de quota van de visserijbiologen opeens accepteren? Het zou een wonder zijn. Waarom zijn die netten van die Noorse vissers zó groot, dat je er méér mee kunt vangen dan je mee kunt nemen? Inhaligheid misschien?

Conclusie

• Optimisme is gevaarlijk want het draagt bij aan het probleem van overexploitatie. Immers, als er miljoenen tonnen haring zijn, waarom zou je dan voorzichtig zijn? Haringen zat! Idem voor alle andere vissen. Als Klootwijk en Daan weet hebben van het probleem van overbevissing, -en dat hebben ze gezien hun eigen uitspraken- dan is hun optimisme ("haringen zat!") misleidend, ja zelfs gewetenloos.
• Daan en Klootwijk pretenderen informatieve tv te maken, maar ondertussen is het reclame voor de visserijsector, en het oppoetsen van het imago van de visserijsector. Er is hier sprake van belangenverstrengeling met de visindustrie: de bereidheid om positieve verhalen over de visserij te vertellen omdat hij anders geen schip meer opkomt om tv opnames te maken. Daardoor is Klootwijk een PR-man van de visindustrie geworden, in plaats van een onafhankelijk journalist. Reclame maakt nooit melding van problemen.
• Klootwijk zelf lijkt alleen maar geinteresseerd in vis eten, eten, eten. In iedere uitzending zit hij vis te eten.Hij is niet geinteresseerd in vissen. Alleen in lekkere vissen.
• De visstand zakt plotseling -op wonderbaarlijke wijze- in elkaar, maar het ligt nooit aan de visserijsector! Alsof ze willen zeggen: de visserij-industrie doet het goed hoor! Kijk maar: haring zat! (alleen je moet tegenwoordig boven de poolcirkel).
• Dat er miljoenen haringen boven de poolcirkel zwemmen, is géén bewijs dat het goed gaat met alle vis! Het is goed te weten dat er nog veel haring is, maar het is misleidend om te suggereren dat dit voor iedere vissoort geldt. Dat moeten de heren vertellen op tv.
• Er is vrijwel altijd een druk om meer vis te vangen dan verstandig is. Dat moeten de heren programmamakers uitleggen aan de tvkijker. 
• Positief: het sympathieke is dat Klootwijk alles per fiets doet (in plaats van een landrover) en hij houdt van kamperen in de natuur. Hij denkt aan het milieu en het klimaat! Toch?

Wetenschappelijke bronnen:

"They say that their proposed rules would have prevented the collapse of the North Sea herring (Clupea harengus) in the 1970s."
bron: Natural resources management: Better fishing for the future, Nature, 28 October 2010.
Dit artikel is gebaseerd op:

Rainer Froese et al (2010) 'Generic harvest control rules for European fisheries', Fish and Fisheries, Article first published online: 15 Oct 2010.

wikipedia:

"Haringen behoorden eeuwenlang tot de belangrijkste vissen in de visserij. De haring werd vooral in de Noordzee gevangen, waar ze op zee gekaakt en gezouten werden. ... Door overbevissing raakte op diverse plaatsen het haringbestand sterk verminderd, waardoor de regering zich genoodzaakt voelde om een zesjarig vangstverbod (1977-1983) in te stellen. Door strenge Europese vangstbeperkingen, die nu nog steeds gelden, heeft de haring zich kunnen herstellen en gedijt hij tegenwoordig weer relatief goed."

Het boek The unnatural history of the sea documenteert nauwgezet hoe het vroeger was:

BioNieuws 11 juni 2011: Subsidies nadelig voor zee en visser. Noordzeevisserij subsidies werken overbevissing en lage opbrengst in de hand. (voorpagina)

Rolinde Hoorntje (nrc, Uitgelicht, 11 juni 2011):

"Klootwijk plaatst de haringvangst in economisch en ecologisch perspectief, al blijft de reden van de verplaatsing naar Noorwegen, overbevissing, onderbelicht."

Dat is wel een heel eufemistisch uitgedrukt! Mijn probleem met Klootwijk is juist dat overbevissing helemaal niet aan bod komt, laat staan veroordeeld wordt! RH noemt K. overigens "culinair journalist". Geen wonder dat hij geen belangstelling heeft voor economie, ecologie, maar wel voor eten, eten, eten!

VPRO Import: Uitgevist. woensdag 22 juni 2011 Ned 2. 23:50.
Als we willen dat er in 2050 nog vissen in de oceaan zwemmen, moeten we echt minder vis vangen. Dit is waarschijnlijk 'The end of the line". De documentaire is ook als boek verschenen, in het Ned als: Charles Clover (2004) Leeg. Hoe overbevissing ons dagelijks leven verandert.

Boek: Huib Stam (2011) 'Haring, een liefdesgeschiedenis'.  Uitgeverij Meulenhof. (info). Ik weet niet of dit pure reclame is voor de haringindustrie, of objectieve geschiedschrijving. De titel suggereert geen objectiviteit.

Vorige blogs over visserij

• Het geweten van Wouter Klootwijk 20 aug 2008 
• De onnatuurlijke geschiedenis van de zee 15 sept 2008 
• De Goed Nieuws Vis Show 29 sept 2008