Verwarrende en onjuiste voorlichting over de relatie vlees en kanker

Ik was bezig met literatuur onderzoek voor een artikel (1) over de relatie voeding en kanker, met name of er verband bestaat tussen vlees eten en kanker. Na wat zoekwerk kwam ik terecht bij een gezaghebbend meta-onderzoek van de medisch-wetenschapelijke organisatie WCRF (World Cancer Research Fund International).
De WCRF is een internationaal netwerk van onderzoekers die als doel heeft: kankerpreventie. Er is ook een Nederlandse WCRF afdeling: Wereld Kanker Onderzoek Fonds.

Het WCRF heeft een rapport geproduceerd Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer: a Global Perspective (2007) dat o.a. een samenvatting geeft van alle wetenschappelijke onderzoeken naar de relatie tussen vlees en kanker. Het rapport is het resultaat van het grootste onderzoek ooit naar kankerpreventie. Het is voor iedereen beschikbaar via de website van WCRF. Eén van de meest opvallende conclusies is dat het eten van rood of bewerkt vlees een verhoogd risico geeft op dikke darm / endeldarmkanker. Rood vlees is rundvleees, varkensvlees, lamsvlees, geitenvlees. Bewerkt vlees is gerookt, gezouten of geconserveerd met chemische conserveringsmiddelen.

De resultaten zijn niet leuk voor de vleesindustrie. Ik was benieuwd hoe de vleesindustrie hiermee zou omgaan. Op de website www.vlees.nl van de Nederlandse vleessector vond ik tot mijn ontzetting een pertinente onwaarheid:

“Volgens het [WCRF] onderzoek is er slechts beperkt bewijs voor een verband tussen het eten van vlees en darmkanker” (hier) (citaat nogmaals gecontroleerd op 26 sept 2011).

Dit is onjuist: het bewijs voor dikke darm en endeldarmkanker is niet beperkt en wordt door WCRF aangeduid als 'overtuigend verhoogd risico':

"The evidence that red meats and processed meats are a cause of colorectal cancer is convincing." (Part 2 Evidence and Judgements. p. 116) (pdf download: 31 mei 2011)

De WCRF hanteert vier soorten bewijs: Convincing; Probable; Limited-Suggestive; Substantial effect on risk unlikely. Het bewijs voor rood en bewerkt vlees valt in de hoogste categorie: Convincing. Duidelijker kunnen we het niet maken. Maar dat is niet wat vlees.nl ons vertelt. (Er is wel een 'mogelijk verhoogd risico' op slokdarm-, long- , alvleesklier- en baarmoederkanker. Maar dat is wat anders.)
Ook de Nederlandse WCRF website (kopjes Rood vlees en bewerkt vlees) van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds geeft dit risico aan:

"Ja, onderzoek heeft aangetoond dat rood vlees het risico op darmkanker verhoogt".
"Ja, er is overtuigend bewijs gevonden dat bewerkt vlees het risico op darmkanker vergroot." (citaten 26 sept 2011)

De Nederlandse WCRF website verzuimt hier aan te geven 'overtuigend aangetoond', maar het staat wel in de Nederlandse vertaling van het rapport: 'SAMENVATTING. Voeding, voedingspatroon, lichaamsbeweging en preventie van kanker: een wereldwijd perspectief'. Maar zelfs als je aanneemt dat vlees.nl alleen de website en niet het rapport heeft geraadpleegd, dan nog kun je niet van het bewijs beweren dat het 'beperkt' is.

Kijk, dat je het oneens bent met een conclusie van het rapport, dat is één ding, maar dat je de conclusies van het rapport onjuist citeert vind ik bijzonder misleidend.

Voedingscentrum

Het Voedingscentrum heeft op haar website een pagina over kanker waar ze schrijven:

“Er is geen duidelijke relatie aangetoond tussen het eten van vlees en kanker” (gezien op 26 sept 2011). 

Dit is in strijd met het WCRF rapport en bovendien met wat ze zelf op een andere pagina van hun website vermelden. Het verbaast me niet dat vlees.nl juist deze uitspraak citeert! Maar nu wordt het pas echt verwarrend: de pagina over vlees van het Voedingscentrum staat:

"Er zijn enkele onderzoeken waaruit aanwijzingen komen dat het eten van rood vlees de kans op darmkanker verhoogt.
Andere studies kunnen dit niet bevestigen. In het algemeen geldt dat het eten van vlees in de aanbevolen hoeveelheden, ook rood vlees, niet hoeft te worden ontraden" (gezien op 26 sept 2011)

Ook dit is niet in overeenstemming met het originele WCRF rapport. Dit is verwarrende voorlichting: op de ene web pagina is het anders dan op een andere. Het Voedingscentrum citeert of verwijst niet naar het WCRF rapport. Ze kennen het rapport wel, want op een nog andere pagina noemen ze het rapport. Van vlees.nl had je kunnen verwachten dat ze bewoordingen en citaten kiezen die passen bij hun belangen, maar van het voorlichtingscentrum voor de voeding zou je een eerlijke voorlichting verwachten, liefst met bronvermelding.  Het Voedingscentrum is eigenwijs, ze weten het beter dan het WCRF. Het Voedingscentrum lijkt -net als de vleesindustrie- aan vleespromotie te doen: toe maar mensen U kunt gerust vlees eten hoor! Denken de vleesindustrie en het voedingscentrum dat mensen dom zijn en niet zelf een rapport kunnen lezen?

Mij hoeft U ook niet op mijn woord te geloven. Ik ben geen voedingsdeskundige of oncoloog, maar ik kan wel lezen. U kunt het rapport zelf lezen en controleren of het juist is wat ik schrijf en wat andere organisaties schrijven.  U kunt het gratis downloaden van: http://www.dietandcancerreport.org/. Zowel de Engelse als de Nederlandse versie is daar te downloaden. De enige hobbel is dat U persoonlijke gegevens moet invullen.

Noten

1. Het artikel is verschenen in Magazine Leven herfst 2011. Hier is een pdf van het artikel.

4 oct: kleine update in de laatste 2 alinea's.