Darwin over vivisectie (herziene versie)

De titel van mijn blog Darwin was tégen vivisectie en vóór de wetenschap van 19 november was niet geheel correct. En dat heeft commentaren opgeleverd. Ook was niet duidelijk dat de inhoud van het blog een weergave was van uitspraken van Darwin, soms letterlijk vertaald, soms een samenvatting, maar zonder mijn eigen mening. Een ongebruikelijk experiment, omdat een blog vrijwel altijd de mening van de blogger bevat. Ik zou nu Darwin's mening over vivisectie als volgt samenvatten:

Darwin vond vivisectie met verdoving van het dier ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek toelaatbaar of zelfs een morele verplichting, maar hij was pertinent tegen dierproeven zonder verdoving, met uitzondering van die experimenten die vereisen dat het experiment zonder verdoving plaatsvindt. Darwin vond dierproeven tbv de medische wetenschap een morele verplichting omdat zonder dierproeven vooruitgang in de medische wetenschap onmogelijk is, en de medische wetenschap is een zegen voor de mensheid.

Een lezer suggereerde dat Darwin vivisectie 'een noodzakelijk kwaad' vond, maar dat vind ik iets te sterk uitgedrukt. Want nergens blijkt dat Darwin bezwaar had tegen dierproeven onder verdoving. Zodra er verdoving wordt toegepast, is er eigenlijk niets aan de hand. Want dan voelen ze geen pijn. 
Maar Darwin maakte een uitzondering voor sommige experimenten waarbij door de aard van het experiment er geen verdoving toegepast kan worden. Hij geeft geen voorbeelden. Tegenwoordig zou je natuurlijk denken aan hersenonderzoek van bewustzijn (!), empathie, spiegelneuronen, verwerken van zintuigelijke informatie inclusief het vermogen pijn te ervaren (!), leerprocessen, geheugen, etc. Dat alles kan moeilijk als het dier geheel of gedeeltelijk onder verdoving is, want verdoving legt de hersenen geheel of gedeeltelijk plat. In Darwin's tijd was dat soort onderzoek waarschijnlijk niet omvangrijk, maar hij zet wel de deur naar onverdoofde dierexperimenten op een kier. En die kier is in de loop van de tijd steeds groter geworden. Iets anders is dat ook al heeft een dier geen pijn, een experiment stress kan opleveren.  De meeste experimenten bij dieren zijn bij de mens niet toelaatbaar. Als die experimenten bij mensen uitgevoerd zou worden noemen we dat een aantasting van de lichamelijke integriteit. Daarnaast spelen zaken als onnatuurlijke huisvesting (een individu in een kooitje los van alle sociale verbanden) een rol. Dat dierexperimenten zo sterk in omvang zouden toenemen heeft Darwin natuurlijk niet kunnen voorzien.

Mijn teleurstelling over Darwin's houding –in moderne bewoordingen– is dat de benefits van dierexperimenten uitsluitend bij de mens liggen, en de costs uitsluitend bij het individuele dier. Dat is onrechtvaardig en onethisch. Met mensen mag je geen (medische) experimenten doen. Een experimentele medische behandeling van een patient moet altijd op genezing gericht zijn. Dus, Darwin's opmerking dat soms andere dieren van het experiment profiteren, maakt het niet zomaar ethisch acceptabel. Immers, het proefdier profiteert er zélf niet van. Het wordt opgeofferd voor anderen. Maar goed, dat zijn moderne gedachten.

Mijn teleurstelling wordt natuurlijk veroorzaakt doordat ik vanuit de 21e eeuw oordeel over iemand in de 19e eeuw. In Darwin's tijd worstelde men nog met slavernij en vrouwenrechten. In Europa was de doodstraf tot ver in de 19e eeuw gangbare praktijk. De tijden waren toen anders.

Tegenwoordig moeten wetenschappers vergunningen aanvragen om dierproeven te doen, het onderzoeksplan ter goedkeuring aanbieden aan Dier Experimenten Commissie (DEC); de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) controleren alle locaties van vergunninghouders ten minste één keer per jaar; hebben we een hbo specialisme proefdierkundige en is het werken met proefdieren aan vergunning onderhevig volgens artikel 12 van de wet op dierproeven; hebben we een Nationaal Kenniscentrum Alternatieven voor dierproeven (NKCA); Stichting Proefdiervrij, etc. 

Tegenwoordig houden zelfs filosofen zich bezig met het vraagstuk dieren en ethiek: Peter Singer (Animal Liberation), Lori Gruen (Ethics and Animals) en de 'Internet Encyclopedia of Philosophy' heeft een voortreffelijke pagina 'Animals and Ethics'.

Dit alles bestond nog niet in Darwin's tijd. Wat er wél was in het Engeland van Darwin: protest uit de samenleving tegen vivisectie. Darwin zei daarover dat de beschuldigingen van wreedheid tegen dieren na onderzoek onjuist bleken te zijn [1]. Ook was Darwin op de hoogte van het feit dat Hindoes vegetariërs waren en hij kon zich voorstellen dat zij tegen dierexperimenten waren [2]. Maar hij kon zich niet voorstellen dat er in Engeland mensen tegen dierproeven zouden kunnen zijn. De gedachte dat niet-Hindoes, bijvoorbeeld Engelsen, ook vegetariër zouden kunnen zijn, kwam kennelijk niet in hem op. Vegetarisme bestond wel in Engeland [3], maar werd kennelijk nog niet echt serieus genomen.

Al met al: ik vind het buitengewoon lastig om vanuit de 21e eeuw te oordelen over Darwin's houding ten aanzien van vivisectie. Maar ik kan ook niet mijn oordeel onderdrukken. Ik kan niet zeggen dat Darwin voorop liep op het gebied van dierenrechten, ondanks dat hij tegen onnodige wreedheid tegen dieren was [4]. Maar als je bedenkt dat er zelfs nu mensen, zelfs kamerleden [5], in Nederland bestaan die nog niets van vegetarisme snappen, ja het zelfs willen bestrijden, ondanks alle makkelijk toegankelijke informatie, dan kunnen we misschien iets meer begrip opbrengen voor iemand in de 19e eeuw...

Bronnen

1. "Several years ago, when the agitation against physiologists commenced in England, it was asserted that inhumanity was here practised and useless suffering caused to animals; and I was led to think that it might be advisable to have an Act of Parliament on the subject. I then took an active part in trying to get a Bill passed, such as would have removed all just cause of complaint, and at the same time have left physiologists free to pursue their researches—a Bill very different from the Act which has since been passed. It is right to add that the investigation of the matter by a Royal Commission proved that the accusations made against our English physiologists were false." Darwin Online 
2. "It is unintelligible to me how anybody could object to such experiments. I can understand a Hindoo, who would object to an animal being slaughtered for food, disapproving of such experiments, but it is absolutely unintelligible to me on what ground the objection is made in this country." Darwin Online
3. "A prominent advocate of an ethically motivated vegetarianism in the early 19th century was the poet Percy Bysshe Shelley (1792–1822). ... The Vegetarian Society by 1853 had 889 members." (wiki)
4. Zie ook: Darwin was tegen dierenklemmen: zie paragraaf 'Darwin's oproep tegen wreedheid' van mijn eerdere blog.
5. Het antwoord van Jaap Korteweg op de Kamervragen van CDA Kamerlid Jaco Geurts (youtube) geweldig!!!

24 November 1859: The Origin of Species verschijnt

"It will be published in the first week in November, and a copy shall be sent you. Remember it is only an Abstract (but has cost me above thirteen months to write! ! )  
So much for my abominable volume, 

which has cost me so much labour that I almost hate it." 

Screen shots by Shutter 0.88.1 from: Darwin's Darkest Hour ( zie: 'Darwin's Darkest Hour' geeft positief beeld van relatie Emma en Charles Darwin )

Het bovenstaand citaat komt uit een brief van Darwin aan Mr Fox, 23 Sept 1859

Toelichting: 
'abominable' betekent zoiets als gehate, vreselijke (Darwin eigen woorden, dus ironisch). "It is only an Abstract": betekent dat Darwin een veel groter werk van plan was, maar daar was geen tijd voor en de uitgever vond dit wel groot genoeg.

Het mooiste proefdier dat er bestaat: de mens

Prof Frank Visseren:
"Het mooiste proefdier dat er bestaat: de mens"

Het mooiste proefdier dat er bestaat: de mens"! Een gouden uitspraak van Prof Frank F L J Visseren, hoogleraar vasculaire geneeskunde Universitair Medisch Centrum Utrecht, gisteren tijdens een college over de rol van vetweefsel bij het ontstaan van vaatziekten en diabetes. Een spontane, ongevraagde uitspraak. 

Prof Visseren behandelt niet alleen patiënten, maar geeft ook onderwijs aan medische studenten en doet ook nog biomedisch onderzoek. En in dat laatste ligt de sleutel tot zijn uitspraak, want hij kweekt cellen uit vetweefsel van patiënten en doet daar experimenten mee, om vragen te beantwoorden zoals: Wat is het effect van metabolieten en medicinale stoffen op menselijke vetcellen in vitro? Vandaar (vermoed ik): De mens, het mooiste proefdier dat er bestaat!

In een nog andere betekenis kun je de mens als proefdier opvatten. In figuurlijke zin 'experimenteert' de natuur met de erfelijke eigenschappen van de mens. Een voorbeeld is de zeldzame erfelijke ziekte Leptin deficiency. De patient heeft een onbedwingbare eetlust, heeft altijd trek en is nooit verzadigd. Deze patienten zijn ideale 'proefpersonen' om te onderzoeken welke therapie effectief is om overgewicht te lijf te gaan. Dankzij deze 'proefpersonen' kunnen wetenschappers fundamenteel inzicht krijgen in de biologische oorzaken van obesitas in de mens. Het experiment is ethisch verantwoord omdat de behandeling, hoewel experimenteel, de genezing van de patient als doel heeft.

Gerelateerde blogs

• Darwin was tégen vivisectie en vóór de wetenschap  
• De meeste medische experimenten met chimpansees waren overbodig  
• Paul Cliteur en Will Kymlicka gastsprekers op congres 10 jarig bestaan Partij voor de Dieren
• Nature valt ongewoon hard Amerikaanse dierenbeschermers aan
• De Empathie Paradox

Darwin was tégen vivisectie en vóór de wetenschap

27 november 2012: Darwin over vivisectie (herziene versie) 
 
NB: onderstaande is puur Darwin's mening, mijn mening zit er niet in verwerkt!

Charles Darwin

Ik ontdekte op de website Darwin Online twee mij onbekende documenten waarin Darwin zijn mening over vivisectie uitspreekt. Interessant, omdat ik hier eerder blogde over de ethiek van dierexperimenten. Dat leverde de nodige reacties op.
Het eerste document is een brief waarin Darwin antwoordt aan een professor uit Zweden die Darwin vraagt wat hij van vivisectie vindt. Die brief is op 18 April 1881 afgedrukt in The Times als Mr Darwin on vivisection.

Darwin begon met: "I have all my life been a strong advocate for humanity to animals". Verder schreef hij dat hij zich ingezet heeft voor een wet die de oorzaak van alle terechte klachten over dierenmishandeling weg zou nemen en tegelijkertijd wetenschappers vrij zou laten hun onderzoek te doen. De wet die uiteindelijk is aangenomen is niet dezelfde die Darwin verdedigde. De reden was dat de beschuldigingen aan het adres van de Engelse fysiologen onjuist waren. Echter, ik vermoed dat dit niet geldt voor andere Europese landen waar dieren inhumaan worden behandeld en waar adequate wetgeving op zijn plaats is. Aldus Darwin.

Maar, aan de andere kant kan wetenschappelijk onderzoek, met name 'fysiologie', geen vooruitgang boeken zonder experimenten op levende dieren. In zeer krachtige bewoordingen voegt Darwin daar aan toe dat het zijn diepste overtuiging is dat iedereen die de vooruitgang van de wetenschap tegenhoudt, een misdaad tegen de mensheid begaat ("he who retards the progress of physiology commits a crime against mankind")! Terugblikkend op ontwikkeling van de fysiologische wetenschap van de afgelopen halve eeuw, is het zonder meer duidelijk dat er een enorme vooruitgang is geweest. Ik begrijp van de 'fysiologen' dat de bijdrage aan de medische wetenschap een feit is. Bijvoorbeeld de bestrijding van infectieziektes en parasitaire ziektes. Ook dieren zelf profiteren hier van. Het zou van een onvergeeflijke ondankbaarheid getuigen jegens deze nobele tak van wetenschap en haar beoefenaars om dat onderzoek te belemmeren. Aldus Darwin.

Zes jaar eerder, in 1875, werd Darwin gehoord door een commissie die wetgeving moest voorbereiden. Toen was hij ook al van mening dat 'fysiologie' geen vooruitgang kon boeken zonder experimenten op levende dieren. De commissie vroeg hem of de experimenten ook onder verdoving konden plaatsvinden, waarop Darwin bevestigend antwoordde. Hij voegde daar aan toe, dat hoewel hij zelf geen dierexperimentator is, voor zover hij weet de aard van het experiment slechts bij hoge uitzondering vereist dat het dier onverdoofd is. Ik begrijp niet op grond van welke argumenten mensen in mijn land (behalve misschien Hindoes) bezwaar zouden kunnen maken tegen experimenten op (verdoofde) dieren. Tenslotte: Wat vindt U van onverdoofde, pijnlijke experimenten op dieren die voor hetzelfde geld verdoofd hadden kunnen worden? Dat vind ik weerzinwekkend. Aldus Darwin.

Bronnen

Darwin op de hoorzitting in 1875. Darwin was toen 66 jaar.

Cruelty to Animals Act 1876  in Engeland (1 jaar na de hoorzitting).
 
Darwin letter 1881 (Darwin was toen 72 jaar)

wikipedia:
History of animal testing - Early debate.
Cruelty to Animals Act (1876): experimenten op levende gewervelde dieren ten behoeve van onderwijs en wetenschappelijk onderzoek zijn toegestaan mits onder verdoving en mits de dieren gedood worden direct na het onderzoek.

Darwin schreef over empathie maar gebruikte het woord sympathie

Charles Darwin gebruikte het woord 'empathie' (empathy) niet. Hij kende het woord waarschijnlijk niet omdat het in zijn tijd niet gangbaar was. Hij gebruikte wel het woord 'sympathie' (sympathy). Het interessante is dat hij in een aantal gevallen het woord sympathie gebruikte in een betekenis die wij tegenwoordig empathie zouden noemen.

 
Dat men in Darwin's tijd het woord empathie niet of nauwelijks gebruikte concludeer ik uit Google's Ngram Viewer. Dat is een tool waarmee eenvoudig het gebruik van willekeurige woorden in de boeken onderzocht kan worden. Ik blogde er 17 jan 2011 over.  Het woord empathy werd vóór 1910 niet gebruikt. Daarna begon het gestaag toe te nemen. Zie grafiek (klik voor vergroting):

'Empathy' gebruik volgens Ngram Viewer 1859 - 2000

Met de Ngram Viewer kun je makkelijk grafieken maken. 

Fig. 18. Chimpanzee disappointed

Maar wil je meer, dan is de Darwin Online de aangewezen website. Daar kun je snel en eenvoudig de hele tekst van al Darwin's boeken doorzoeken. Het woord sympathy komt 58x voor in The Descent of Man (exclusief index). Op zich de moeite waard om te onderzoeken, en ik kom daar misschien nog eens op terug, maar ik beperk me nu tot Expression of the emotions in man and animals (1872) (waarin sympathy  28x voorkomt) omdat het mij –vooralsnog– het meest relevante boek lijkt. Ik geef ook geen volledige inventarisatie van alle gevallen (het zou kunnen uitgroeien tot een jarenlang durend promotieonderzoek!). Ik geef hier alleen enkele voorbeelden waarin Darwin het woord sympathie duidelijk gebruikt in één van 8 betekenissen van empathie zoals ik hier blogde (23 okt).

Op p. 217 schrijft Darwin:

"Sympathy with the distresses of others, even with the imaginary distresses of a heroine in a pathetic story, for whom we feel no affection, readily excites tears."

Dit lijkt mij een geval van Empathie-7: Feeling distress at witnessing another person's suffering. Dit lijkt mij van toepassing omdat Darwin het heeft over tranen. Darwin vervolgt:

"So does sympathy with the happiness of others, as with that of a lover, .."

Dit lijkt mij een geval van Empathie-3: Coming to feel as another feels. In feite lijkt Empathie-7 een speciaal geval van Empathie-3. Zo kun je je ook blij voelen als de ander blij is. Ook dat lijkt mij een speciaal geval van Empathie-3, maar heeft geen aparte naam. Maar dit terzijde. Grappig is ook de mogelijke verklaring die Darwin oppert:

"The feeling of sympathy is commonly explained by assuming that, when we see or hear of suffering in another, the idea of suffering is called up so vividly in our own minds that we ourselves suffer." (218)

Mooi gezegd. Dus: het lijden van de ander wordt zo intens beleefd, dat jezelf ook lijdt, mee-lijdt, mede-lijden.

Darwins oproep tegen wreedheid

Rondkijken op de site Darwin Online kan nog wel eens iets onverwachts opleveren.  Zo vond ik een pamflet ('An appeal') waarin Darwin oproept om onmiddellijk te stoppen met het zetten van klemmen om 'schadelijke' wilde dieren te vangen. De dieren, bv een konijn, een vos, die met hun poot vast komen te zitten in de klem, en waarbij de poot verbrijzeld wordt, lijden urenlang –soms dagenlang– ondragelijke pijnen voordat ze aan hun einde komen. Darwin vond dat wreed en een gebrek aan beschaving! Dat moet stoppen! Let wel: Darwin is zogenaamd de man van the struggle for existence, de strijd om het bestaan... Dat wil dus helemaal niet zeggen dat hij een voorstander van wreedheid ten opzichte van dieren was!

Verder vond ik nog iets heel interessants dat ook nog actueel is. Daar zal ik binnenkort over bloggen. Even geduld aub.

De meeste medische experimenten met chimpansees waren overbodig

Als er jaarlijks duizenden proefdieren in biomedisch onderzoek worden gebruikt, dan is het logisch daaruit te concluderen dat die experimenten nodig en nuttig zullen zijn. Fout. Volgens een News artikel in het wetenschappelijk tijdschrift Nature 1 November klopt dat niet:

"... Institute of Medicine report, which declared most of the invasive chimp studies to be scientifically unnecessary" [1]

Dus: de meeste invasieve experimenten in Amerika die op chimpansees zijn uitgevoerd, waren overbodig! Hoe bestaat het! Het is onvoorstelbaar dat men zo lichtzinnig omgaat met onze naaste verwanten. Je had toch méér verwacht van wetenschappers die gefinancieerd worden door het Amerikaanse National Institutes of Health (NIH). Naar aanleding hiervan zei de NIH-directeur Francis Collins [2] dat de 110 chimpansees in bezit van het NIH niet meer voor medische experimenten gebruikt mogen worden. Een groter probleem is dat de Amerikaanse overheid nog 670 (!) chimpansees in bezit heeft die bedoeld waren om HIV/AIDS te onderzoeken. Maar chimpansees zijn helemaal geen geschikte diersoort voor dat doel! (wat doe je nu met die chimpansees?).

In hetzelfde nummer van Nature stond een ander artikel [3] waarin gewaarschuwd wordt dat het beperkte aantal model organismes (muis, worm, fruitvlieg) een ernstige belemmering vormen voor wetenschappelijke vooruitgang. Het is toch wel even schrikken als je leest:

"Disparities between mice and humans may help to explain why the millions of dollars spent on basic research have yielded frustratingly few clinical advances." [3]

Bijvoorbeeld: gunstige resultaten met bepaalde methodes om de symptomen van multiple sclerosis in inteelt-lijnen van lab muizen te bestrijden bleken bij de mens helemaal niet te werken of zelfs schadelijk te zijn. De inteeltmuizen bleken helemaal niet geschikt om effecten bij de mens te voorspellen vanwege de genetische en immunologische diversiteit van de mens. Iets wat men van te voren had kunnen weten, volgens de auteur van het artikel [4]. Hoe is het mogelijk? Weer proefdieren voor niets opgeofferd. Het geeft bepaald niet het vertrouwen dat de duizenden dieren die jaarlijks worden gebruikt in biomedisch onderzoek ook nuttig gebruikt worden. Er worden nog meer voorbeelden genoemd waarbij proefdieren onkritisch gebruikt worden om bijvoorbeeld de gevolgen van de ziekte van Parkinson te bestrijden [5].

Ook dingen waarvan je als leek denkt dat het toch voor de hand liggende zaken zijn, zoals hoe je een muis vastpakt, heeft invloed op de proefresultaten. Je zou toch zeggen dat een onderzoeker met enige feeling voor zijn dieren dat toch begrijpt. En wat dacht je hier van: dat muizen die het enzym neuronal nitric oxide synthase missen, agressief gedrag vertonen werd niet opgemerkt. De reden? De muizen werden individueel in kooitjes gehuisvest! Pas toen ze in groepen werden gehuisvest zag men het agressief gedrag. Hoe onnadenkend gaan onderzoekers met dieren om en hoe weinig feeling hebben ze met het natuurlijk sociaal gedrag van dieren. In al deze gevallen mislukt de vertaalslag van dieronderzoek naar de mens.

De auteur [3] wil proefdiergebruik niet afschaffen, maar pleit er voor om beter na te denken of het proefdier wel geschikt is om conclusies te trekken over het nut voor de mens. Wat mij zeer verontrust is dat zo'n pleidooi om zorgvuldig met je proefdieren om te gaan überhaupt nodig is binnen de wetenschappelijke wereld. In het verleden moeten er dus ontzettend veel proefdieren nodeloos opgeofferd zijn in naam van de wetenschap. Beweringen in de trant van 'er worden miljoenen proefdieren gebruikt, dus dat moet wel nuttig zijn!' blijken helaas niet te kloppen.

Het hangt kennelijk in de lucht. In de Volkskrant van zaterdag 27 okt in het artikel 'De orgaanchip als loep op het leven':

"medicijnen kunnen worden getest op orgaan chip waardoor die minder vaak op proefdieren hoeven worden losgelaten."

"Er is in de farmaceutische wereld een enorm gat tussen dierproeven en proeven waarbij menselijke cellen simpelweg op een petrischaaltje worden bestudeerd. Allereerst is de muis geen mens. Medicijnen die bij muizen prima werken, kunnen bij een mens opeens een giftige uitwerking hebben of bijvoorbeeld tot hartritmestoornissen leiden."

"het testen van nieuwe medicijnen gebeurt op dieren, maar die zijn niet representatief voor een mens." (Paul Vulto, Leiden/Amsterdam Centre for Drug research)

Ook hier zijn de uitspraken niet afkomstig van buitenstaanders maar van insiders. Tijd om eens grondig na te gaan denken over de ethiek van proefdiergebruik.

Bronnen:

1. Meredith Wadman: NIH faces chimp housing quandary, Nature News, 31 October 2012 : "Scrutiny of the NIH’s chimp research enterprise has been intensifying since the release last December of an Institute of Medicine report, which declared most of the invasive chimp studies to be scientifically unnecessary." Hier is het IOM rapport te vinden:

   Chimpanzees in Biomedical and Behavioral Research: Assessing the Necessity

   Wikipedia heeft een pagina Great ape research ban.
2. Dat is inderdaad dezelfde Francis Collins van The language of God (2006)
3. Jessica Bolker 'Model organisms: There's more to life than rats and flies', Nature Comment, published online 31 October 2012.
4. "For example, an experimental treatment for multiple sclerosis that, in inbred mice, improved symptoms of induced disease produced unpredicted — and sometimes adverse — responses in human patients. The inbred mouse model failed to represent the genetic and immunological diversity of human cells, a shortcoming that was obvious in retrospect." uit [3].
5. "A similar narrowing has occurred in biomedical research. In the case of Parkinson's disease, potential treatments are often assessed by measuring motor function in a lesioned rat. But the rat model does not clearly represent other significant symptoms of Parkinson's that occur in human patients, such as cognitive decline." uit [3].

Aanvulling 7 nov:

Wat is de omvang van proefdiergebruik? 
Daar kom je normaal niet zo makkelijk achter, maar door de orkaan in New York op 29 okt, kwamen er wat cijfers boven water zoals Nature News 06 November 2012 schrijft: 

Researchers battle storm’s wrath
New York University lost crucial mouse colonies, but students and staff helped to save equipment and patients.

• Staff at underground mouse facilities would be working through the night to monitor tens of thousands of mice used in research projects from cancer to neurobiology.
• its basement, housing about 10,000 mice and rats, is almost 10 metres below water level. The flood waters had surged into that building so forcefully that animal-care workers had to evacuate. The mutant and transgenic mice housed in quarantine there were left to their fates.
• A leak also spilled diesel inside the animal facility, and all the mice there drowned or died from inhaling diesel fumes. Neurobiologist Gordon Fishell lost about 2,500 mice representing 40 genetic variants, which he had developed for studies of forebrain development over more than a decade.
• At the Texas Medical Center in Houston in 2001, Tropical Storm Allison destroyed millions of dollars of equipment and killed thousands of lab animals ranging from mice to monkeys.

Aanvulling 9 nov:

In de Science 9 Nov: het is gelukt om een 'long-op-een-chip' te maken die gebruikt kan worden om nieuwe geneesmiddelen te testen voor longziektes bij de mens. Dit zal in de toekomst proefdiergebruik overbodig maken of tenminste reduceren. Het rendement van de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen met behulp van proefdieren is laag: maar 10% van de middelen die positief zijn in proefdieren werken in de mens en komen op de markt.
Robert F. Service (2012) Lung-on-a-Chip Breathes New Life Into Drug Discovery. Science 9 Nov 2012

Aanvulling 10 nov:

"Geef medicijnen alleen aan de mensen bij wie ze echt zullen werken. De meeste medicijnen die nu op de markt zijn, werken maar bij een minderheid van de patiënten. .... oncologen zijn al blij als tijdens een klinische trial 10 procent van de mensen op de stof reageert." Rob Ruijtenbeek, hoofd onderzoek en ontwikkeling bij PamGene, geciteerd in BioNieuws 27 okt 2012.
Het bedrijf PamGene heeft een microarray ontwikkeld, die cellen uit de tumor van de patient analyseert. Vervolgens kunnen ze een hele batterij kinaseremmers loslaten op de microarray om vast te stellen welke kinaseremmers succesvol zijn in het microarray. Daardoor kunnen ze van te voren voorspellen, dus zonder medicijnen op de patient zelf uit te proberen, welke kinaseremmer succes zal hebben in de patient. Omdat de tumor unieke genetische eigenschappen heeft, kan dit probleem nooit met proefdieren opgelost worden!