29 January 2013

Indrukwekkend optreden van Franca Treur in programma Adieu God? van Tijs van den Brink

Tijs van den Brink (EO) interviewt schrijfster Franca Treur
in Adieu God?

Ik zag Franca Treur in een aflevering van het programma Adieu God? van Tijs van den Brink. In dat programma interviewt hij mensen die hun geloof de rug toegekeerd hebben. Ik weet niet waarom de EO dit doet, maar het is in ieder geval een vernieuwend idee. Ik kende Franca Treur niet, maar ze komt op mij over als een zelfbewuste, intelligente, sympathieke jonge vrouw, die geen blad voor de mond neemt, maar tegelijkertijd respectvol en empathisch is ten opzichte van haar gesprekspartner.

De formule van het programma is dat Tijs van den Brink een gast interviewt, maar door haar verbale en intellectuele kracht, welbespraaktheid, haar ad rem optreden en weldoordachte antwoorden, maar vooral door haar tegenvragen aan Tijs van Brink, kun je gerust stellen dat Franca Treur ook haar interviewer interviewde. Zij probeerde door feiten en inzichten hem tot nadenken en twijfelen aan te zetten. Tijs van de Brink laat zich niet verleiden tot twijfel aan voor hem essentiële geloofszaken, maar tegelijk beweert dat hij aan alles kan twijfelen wat hij wil. Franca doorziet dat dit ongeloofwaardige beweringen zijn: zolang hij presentator is bij de EO mag hij niet openlijk aan alles twijfelen. Dat hij in zo'n geval gewoon een andere baan zoekt, is wel erg luchtige houding, merkt Franca in de nabeschouwing op. Voor haar is twijfel een groot voorrecht. Dat is de winst sinds ze gestopt is met geloven.


"Je hebt altijd de verantwoordelijkheid voor je eigen keuzes en je kunt je nooit
verschuilen achter iets of iemand zoals de bijbel of de dominee. Mijn
verantwoordelijkheid is groter geworden nu ik gestopt ben met geloven."

"Ik heb nu een authentieker leven. Het past meer bij mij.
Beter dan regels volgen die andere hebben bedacht."
Franca twijfelt aan zaken die ze vroeger als vanzelfsprekend aannam. Zijn al die verhalen over Jezus waar? We projecteren veel op Jezus. Hoe weet jij zeker dat het God is waarmee je contact hebt?
Tijs: "Ben je iets kwijtgeraakt toen je stopte met geloven?"
Franca: "Ja, een vast vertrouwen dat er over mij gewaakt wordt!"


"Iedereen heeft er moeite mee dat het leven zinloos is.
Je maakt een eigen verhaal van je leven.
Je maakt bepaalde dingen belangrijk in je leven.
Dat is de zin van het leven."

Ze analyseert hoe het geloof psychologisch functioneert (ze heeft korte tijd ook psychologie gestudeerd). Ze analyseert de functie van het geloof: 
"De wereld is te groot voor mij. Er is iemand die over alles gaat. Nu zou ik dat een verschrikkelijk idee vinden als er iemand was die over alles gaat en alles kan besturen zoals Hij wil. Dat is een verschrikkelijke gedachte. Ik heb het geloof ontmaskerd voor mijn gevoel. Maar ik kan niet aantonen dat het onjuist is".
"Ik heb het geloof ontmaskerd, voor mijn gevoel."

Dat laatste is heel eerlijk, maar ze had kunnen tegenwerpen dat het onvermogen aan te tonen dat iets niet waar is, bepaald geen positieve reden is om iets te geloven.
Ze heeft een goed inzicht in de zwakke kanten van het geloof. Het is alsof iedere gelovige zich gedraagt als een helderziend medium die contact heeft met God of Jezus. Een onkritisch geloof, dus. Dit laatste zijn mijn bewoordingen, maar zij kan het veel beter en mooier onder woorden brengen.

Franca Treur heeft bewondering voor Tijs van den Brink als goed journalist die nooit zomaar iets aanneemt op gezag van een autoriteit. Dat is inderdaad de basis voor een zinnig gesprek. Maar ze wist kennelijk niet dat Tijs van den Brink in 2009 in het programma DWDD vertelde:

"Ik heb de laatste tijd ook wel eens gehoord [!] dat de aarde miljoenen jaren oud is, maar als we dat accepteren wordt Genesis een gedicht, en dan wordt de rest van de bijbel ook een gedicht. En ik ben er heilig van overtuigd dat Jezus is opgestaan. Dat is de kern van mijn geloof. Ik ben opgegroeid in die traditie. Als je dat niet gelooft wordt je ontslagen bij de EO". (evolutie.blog.com 27 feb 2009)
Daar had ze hem aan kunnen herinneren.

Franca Treur voegt iets toe aan de Nederlandse 'godsdienstkritiek' (als je het zo mag noemen). Ze heeft originele inzichten, kent het geloof van binnenuit en kan het mooi onder woorden brengen. We hebben in Nederland natuurlijk auteurs als Herman Philipse, Paul Cliteur, Maarten 't Hart, maar zij voegt daar iets aan toe. Tenminste in dit interview. Ik weet niet of er 'godsdienstkritiek' voorkomt in haar boek Dorsvloer vol confetti. Het zou interessant zijn als ze de inzichten die in het interview aan de oppervlakte komen in een non-fictie boek wat meer systematischer zou uitwerken. Ik denk dat ze daartoe de capaciteiten heeft als ik af mag gaan op dit interview.


Nawoord


Zij schitterde in dit gesprek extra omdat Tijs van den Brink zo naïef is in zijn geloof. Dat maakt het contrast tussen Tijs en Franca alleen maar groter. Dat gebrek aan nieuwsgierigheid en kritische zin maakt hem overigens tot een slecht journalist, en Franca schitterde daardoor weer extra omdat zij respect had voor zijn journalistiek vakmanschap, d.w.z. hem het voordeel van de twijfel gunde.



Franca Treur

Franca Treur
schreef Dorsvloer vol confetti (2009, nu 26e druk!) + vertalingen, gaf vele interviews en lezingen. Ze studeerde psychologie en Nederlands en literatuurwetenschap .

Rijst met zout en peper (had ik eerst als blogtitel).
Toen ze was verhuisd ontdekte dat ze geen eten in huis had.  Ze durfde niet naar de supermarkt omdat het zondag was! Toen at ze een restje opgewarmde rijst, op smaak gebracht met zout en peper. Tegenwoordig heeft ze er geen enkele moeite meer mee om, indien nodig, om op zondag naar de supermarkt te gaan!



Vorige blogs


EO-presentator Tijs van den Brink: als je begint met Genesis een gedicht te noemen, dan eindig je met de aantasting van de kern van het geloof. evolutie.blog.com February 27, 2009.

Hier een blog door een theoloog over hetzelfde interview.

19 comments:

  1. gert

    "Franca Treur voegt iets toe aan de Nederlandse 'godsdienstkritiek' (als je het zo mag noemen)."

    Wat voor nieuws dan in godesnaam? Ik heb het interview niet gezien, maar ik lees het ook niet in je samenvatting.

    ReplyDelete
  2. Gert, dat is ook de vraag waar ik mee zit: wat is hier anders aan dan aan alle andere verhalen van mensen die van hun geloof gevallen zijn?

    ReplyDelete
  3. Harry & Jan: in dat geval kan ik jullie aanbevelen de uitzending op uitzendinggemist te bekijken: het is een fascinerende interactie tussen beiden! See it for yourself en oordeel zelf!

    Harry, ik heb nog een zorgvuldig gecomponeerd antwoord op jouw vragen staan bij het vorig blog: heb je dat gezien???
    Voor Jan geldt hetzelfde!

    ReplyDelete
  4. Linkje
    http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1319230

    Altijd interessant om iemand openhartig over zijn of haar geloof te horen praten.

    ReplyDelete
  5. gert,

    als die Franca Treur (de dochter van professor Jan Treur, misschien?) zulke behartenswaardige dingen zegt, moet jij dat op je blog toch makkelijk even duidelijk kunnen maken? En dat doe je dus niet: dat is precies wat ik bedoel. Vooralsnog weinig reden om te kijken, lijkt me.

    Ik ben het dus ook niet eens met de opmerking dat het ALTIJD interessant is om iemand openhartig over zijn geloof te horen praten. Maar misschien heb ik dat soort praatjes gewoon te vaak gehoord.

    Je 'zorgvuldig gecomponeerd' antwoord had ik nog niet gezien. Reactie volgt ter plekke.

    ReplyDelete
  6. harry, je bent een zure oude man! een mopperkont! altijd klagen! misschien heb jij niet alleen "dat soort praatjes gewoon te vaak gehoord", misschien heb je al het denkbare in het universum al te vaak gehoord! Voor jou bestaat er niets nieuws onder de zon! Prima hoor! En als jij die uitzending niet wilt zien, nou dan doe je het toch lekker niet! prima harry! Tuurlijk is dat mijn schuld! even goede vrienden hoor!

    ReplyDelete
  7. Het is vooral interessant omdat ze van geloof veranderd is en daar ook zeer openhartig over praat.
    Niet iedereen slaagt er in om van geloof te veranderen .

    ReplyDelete
  8. Anton, inderdaad. Wat verheugend is dat soms de zwaarste religieuze indoctrinatie in de jeugd doorbroken kan worden. Zoals Franca Treur laat zien. Dat geeft hoop voor de huidige en komende generaties. Hopelijk inspireert ze leeftijdsgenoten. Ze heeft in ieder geval een groot lezerspubliek dat zelfs ver buiten de grenzen reikt.

    ReplyDelete
  9. Gert,

    wat is er eigenlijk ongeloofwaardig aan,
    dat je alles kunt betwijfelen? Wat een bekrompen opvatting,
    geloof en twijfel kunnen voor u dus niet samen?
    Zullen gelovigen verstoken zijn van het kritisch zijn?

    ReplyDelete
  10. theo: Nee, dat staat er niet. Er staat: "Franca doorziet dat dit ongeloofwaardige beweringen zijn: zolang hij presentator is bij de EO mag hij niet aan alles twijfelen."
    Bovendien citeer ik van den Brink (2009): "En ik ben er heilig van overtuigd dat Jezus is opgestaan. Dat is de kern van mijn geloof. Ik ben opgegroeid in die traditie. Als je dat niet gelooft wordt je ontslagen bij de EO.".
    Bovendien gaat nieuwgierigheid vooraf aan twijfelen. twijfel komt niet uit de lucht vallen.

    ReplyDelete
  11. Gert,

    "Ieder mens heeft er moeite mee dat het leven zinloos is"
    Hoe weet zij dat?
    "Je maakt een eigen verhaal van je leven.
    Je maakt bepaalde dingen belangrijk in je leven.
    Dat is de zin van het leven."

    Als dit voor Franca Treur de levenszin is,
    waarom mag een ander dan geen levenszin putten uit een geloof?
    Een zelf bedachte levenszin hoeft trouwens niet zinnig te zijn.

    ReplyDelete
  12. Gert,

    tot slot - Ik zou zelfs willen zeggen, dat een zelfbedachte levenszin een tegenstrijdig argument is van deze mevrouw, ze zegt immers het leven heeft GEEN zin.

    ReplyDelete
  13. theo "waarom mag een ander dan geen levenszin putten uit een geloof?" Waar staat dat? Het tegenovergestelde is waar: het is de streng gelovige opvoeding die haar is opgedrongen in haar jeugd en die helemaal niet bij haar past. De dwang komt van de gelovige ouders die dat hun kinderen opdringen en hen dwingen te bidden voor het eten en mee te gaan naar de kerk, etc.

    "Een zelf bedachte levenszin hoeft trouwens niet zinnig te zijn." Natuurlijk bedenkt Franca een zin voor haar leven die bij haar past. Ze is niet dom. Ze zegt: "Ik heb nu een authentieker leven. Het past meer bij mij. Beter dan regels volgen die andere hebben bedacht."

    "ze zegt immers het leven heeft GEEN zin": dat zegt ze niet. Ze zegt: "Je maakt bepaalde dingen belangrijk in je leven. Dat is de zin van het leven."
    Theo, je kunt beter nog eens de uitzending aandachtig bekijken!

    ReplyDelete
  14. Gert,

    nog een dingetje, ik vind de uitzending niet terug,
    mocht je de link vinden?

    vr.groet

    ReplyDelete
  15. Theo, volgens Anton (hierboven) is de link
    http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1319230

    ReplyDelete
  16. Theo, nog een ding: je zei "Een zelf bedachte levenszin hoeft trouwens niet zinnig te zijn." Dat "zelf bedachte" klinkt alsof een mens dat helemaal niet kan, maar dat de zin van het leven hem verteld moet worden. Het zou maar een rotsooitje worden als iedereen de zin van zijn eigen leven zou verzinnen :-). Maar: dat is juist haar punt: een volwassen en mondig mens die zelf kan nadenken kan ook over de zin van zijn eigen leven nadenken. het is tenslotte je eigen leven dat en dat moet je zelf vormgeven. Ze wil geen regeltjes volgen die anderen voor haar bedacht hebben. Authentiek leven is volgens je eigen ideeën leven.

    ReplyDelete
  17. Gert,

    je wilt er makkelijk vanaf komen, maar ik citeerde de letterlijke tekst, waar ze zegt "Ieder mens heeft er moeite mee dat het leven zinloos is".
    Dat is prima, accepteer dus dat het leven zinloos is en leidt een zinloos leven.
    Maar dan beweert ze het tegenovergestelde, "Je maakt dingen belangrijk in het leve. dat is de zin van het leven". Nee, dat is tegendraads,
    of leven heeft géén zin of het heeft wél zin.
    Wanneer je een levenszin koppelt aan religie, wat jij lijkt te doen,
    tegelijk veroordeel je het, maar een andere levensmag mag wel.

    (p.s. modereer je momenteel op mij, één reactie zie ik nergens?)

    ReplyDelete
  18. Theo: nee ik modereer niet. Als er wel eens iets fout gaat met commentaren dan raad ik je aan voor de zekerheid om je tekst eerst in een platte teksverwerker te maken en als het klaar is te copieren. "je wilt er makkelijk vanaf komen": lelijk van je! je moet niet gaan muggenziften hoor! of spijkers op laag water gaan zoeken! je moet altijd de tekst welwillend lezen. Heb je de uitzending aandachtig bekeken dan kon je zelf beoordelen dat ze bedoelde dat iedereen er moeite mee zou hebben als hun leven zinloos zou zijn. De rest wat je zegt vervalt dus. verder negeer je héél belangrijke fundamentele dingen zoals in gert korthof31 januari, 2013 15:35! ahum: wil jij je er makkelijk vanaf maken Theo?

    ReplyDelete

Comments to posts >30 days old are being moderated.
Safari causes problems, please use Firefox or Chrome for adding comments.