Variaties op het thema Tree of Life

Natuurgebied vrij toegankelijk, maar met 6 verboden

Tijdens mijn voorjaarsvakantie kwam ik een aardige variatie tegen op het thema Tree of Life, waarover ik eerder blogde (Heeft Wallace een Tree of Life getekend?). De bosbeheerder had een aantal verbodsborden ('Verboden voor honden', etc) opgehangen in een geschematiseerde boom. Ik heb het nergens anders gezien. Een creatief gebruik van het Tree of Life concept door een lokale boswachter!

Bij toeval vond ik de volgende illustratie: 

Tree of Jesse (wikipedia)

 

Het idee om een boom te gebruiken als symbool voor iets anders is al heel oud. De Boom van Jesse is een bijbelse benaming voor de nakomelingen van Isaï ofwel Jesse waartoe ook Jezus van Nazaret behoort. Vanaf de elfde eeuw werden er in verscheidene variaties afbeeldingen gemaakt van deze stamboom. (Zou het woordje 'boom' in 'stamboom' toeval zijn? Engels: 'family tree'). In het wiki artikel Tree of Jesse staan er meerdere varianten van. Er zijn ook ladder-achtige bomen zonder vertakkingen, maar de interessantste zijn bomen met echte vertakkingen. Die lijken nog het meeste op de evolutionaire Tree of Life.
Het leuke is dat het zowel in de Tree of Jesse als in de evolutionaire Tree of Life om een afstammingslijn, ofwel: genealogie, gaat. Dus, ongeveer 800 jaar vóórdat Darwin en Wallace (en nog anderen!) met afbeeldingen kwamen van de Tree of Life, hadden christelijke kunstenaars al bedacht dat je afstamming met een stam-boom kunt weergeven. 

Jammer dat Darwin de Tree of Jesse niet kende. Als hij die in zijn On The Origin of Species had opgenomen, was het idee van de gemeenschappelijke afstamming van al het leven misschien wel iets makkelijker verteerbaar geweest voor het 19e eeuwse christelijke Engeland.

Het recente boek 'Trees of Life. A visual history of Evolution' van Theodore Pietsch (2012) geeft een overzicht van Trees of Life afbeeldingen in de biologie (systematiek, evolutie). Voor zover ik kan nagaan komt de Tree of Jesse er niet in voor. 
Zojuist kreeg ik van hem een foto van het portret van Alfred Russel Wallace zoals het nu hangt in Natural History Museum Londen, niet ver van het standbeeld van Charles Darwin:

Alfred Russel Wallace
Natural History Museum Londen
©T. Pietsch

Deze stamboom kwam ik tegen in een BBC documentaire over het leven van J. S. Bach (1685-1750):

Family Tree J.S. Bach ©Bach-Archiv Leipzig

 

De 15-jarige J.S. Bach was zeer geinteresseerd in de stamboom van de familie Bach.

detail. J.S. Bach (nr 26) ©Bach-Archiv Leipzig

Het idee om een familiestamboom als boom op te zetten berust waarschijnlijk op een oudere traditie. Zie: 'Tree of Jesse' hierboven. Zou deze traditie ook biologen hebben geïnspireerd om de afstamming van al het leven als een family tree voor te stellen???