Rolie Barth: De Kosmos en het Leven, een Meesterwerk. Eerste indrukken

Rolie Barth (2021)
De Kosmos en het leven,
een Meesterwerk

In dit blog de eerste indrukken van een boek, je mag gerust zeggen het levenswerk, van ing. dr. ds. Rolie Barth De Kosmos en het leven, een Meesterwerk. Rolie Barth (1951) was 30 jaar werkzaam bij het Fundamenteel Onderzoek der Materie, FOM, waar hij werkte aan het meten van de temperatuur van hete plasma's met behulp van Thomson Scattering. Hij promoveerde als hts'er op dit onderzoek aan de Universiteit Utrecht. Tevens volgde hij de studie 'Theology and religious studies' aan de Universiteit Utrecht en was freelance predikant. Een unieke combinatie van werkzaamheden en interesses.

Dit boek is een ambitieus werk: niets minder dan een 500 pagina's tellend overzicht van de kosmos en het leven. Het begint met de allerkleinste bouwstenen van de materie, via de bouwstenen van het leven en eindigend met de mens. Het boek is een controversieel werk in die zin dat alles van meet af aan in een religieuze context staat. Het 'Meesterwerk' heeft een 'Bouwmeester'. En Barth bedoelt dat niet in metaforische zin. De lezer is dus gewaarschuwd: er zijn bijna geen hoofdstukken waar je niet merkt dat Rolie Barth christen en predikant is. Een tweede 'waarschuwing': de bouwstenen van de materie en het leven worden uitgebreid en op een wetenschappelijke manier beschreven. Zoals je kunt verwachten van iemand die 30 jaar gewerkt heeft aan het fundamenteel onderzoek der materie. Een derde 'waarschuwing': negen hoofdstukken (200 pagina's) over biologie. Onderwerpen als embryonale ontwikkeling, structuurvorming, zelforganisatie, en wiskundige modellen van morfogenese en natuurlijk evolutie worden grondig in verschillende hoofdstukken behandeld. Sommige pagina's zien er uit als een biologie studieboek zoals bijvoorbeeld hoofdstuk 13 over de bouwstenen van het leven. Zo'n diepgaande behandeling van biologische kennis verwacht je niet direct van een fysicus-theoloog. 

Dit boek zal gegarandeerd controverse veroorzaken. Het 'ongelovig' deel der lezers zal het typisch christelijk taalgebruik uitermate irritant vinden. Het is niet of met moeite weg te denken. Het zit door het hele boek verweven. Barth heeft echter een interessante hobby: de wiskundige modellen van Turing die patroonvorming in de dierenwereld modelleren. Voorbeeld: de strepen van de zebra. De zebra op de omslag staat daar symbool voor. Dit soort onderwerpen worden uiterst serieus behandeld in een aantal hoofdstukken. Je merkt hier dat de auteur een authentieke belangstelling heeft voor biologie. En die hoofdstukken zijn vrij van theologie. Dat laatste kan bepaald niet gezegd worden van de hoofdstukken over het belangrijkste dier op aarde: de sprekende aap Homo Sapiens.

Veel gelovigen zullen of theologische kritiek hebben of zich ergeren dat Barth evolutie accepteert. Ook Intelligent Design aanhangers en zeker Jonge- en Oude-Aarde-Creationisten zullen grote bezwaren hebben. Om maar niet te spreken van de meest orthodoxe en conservatieve gelovigen in Nederland. Het boek zal interessant zijn voor christelijke wetenschappers.

Dit boek is onmogelijk in zijn geheel te bespreken in één blog. Ik zal in een paar toekomstige blogs (hoop ik) onderwerpen uitdiepen die mij interesseren. De auteur heeft zich al in de discussie op dit blog gemengd. Daarbij heeft hij al aangetoond dat je met een fysicus-predikant serieus over biologische zaken kunt discussiëren. Dus dat kan zeker interessant worden.

Bronnen

• Linkedin: Rolie Barth 
• Website bij het boek: met een kort overzicht van de inhoud 
• Website uitgever Buijten & Schipperheijn 
• Boekpromotie door de auteur op het youtube kanaal van de uitgever Juni 2021 
• Boekpromotie door Andries Knevel (EO). 
• Discussie met Rolie Barth op het vorige blog (al meer dan 100 comments!).

Blogs over boek Rolie Barth

1. Enige kanttekeningen bij het boek van Rolie Barth (1)
2. Rolie Barth over zebra's en Turing modellen
   

Toevalsvondst zet drogreden Frans de Waal op scherp

Frans de Waal (2009)
Een tijd voor empathie

Ik was aan het bladeren in het 544 pagina's tellende boek 'De kosmos en het leven, een Meesterwerk' van Rolie Barth. In de paragraaf 'Evolutionaire verklaringen van moraliteit' (hoofdstuk 20) wordt er drie keer verwezen naar Frans de Waal. Kennelijk is de Waal -vooral bij niet-biologen(?)- een veel gelezen auteur. Tot mijn grote verbazing had Barth in twee boeken van Frans de Waal een bespreking van de 'Naturalistic Fallacy' gevonden. 

Dat is de drogreden om uit een 'is' (hoe dingen zijn) een 'ought' (hoe dingen behoren te zijn) af te leiden. Ik had die boeken ook gelezen, maar ik kan mij van die passages niets herinneren. Ik kan het mij niet eens voorstellen. In 'Een tijd voor empathie' (paperback, 2009) staat de 'Naturalistische drogreden' expliciet beschreven (pagina 41,42) en staat zelfs in de alfabetische index. Dat had ik dus makkelijk kunnen vinden als ik er naar gezocht had. En in 'De Bonobo en de Tien Geboden' (2013) wordt de 'Naturalistische drogreden' impliciet beschreven op pagina 172. Hier wordt de drogreden niet expliciet benoemd en staat niet in de index. Daardoor is het moelijker te vinden.
Alsof dat niet genoeg was had Barth ook de aflevering van het tv programma Zomergasten 2017 gezien waarin Frans de Waal te gast was. Barth had opgemerkt dat De Waal daar vertelde dat "de biologie ons geen morele regels kan geven". Nota Bene! Dat kan ik mij niet herinneren. Maar wat Barth niet opgemerkt had was het feit dat De Waal zich schuldig maakte aan de 'Naturalistische drogreden' in diezelfde uitzending! "Maar je eet wel vlees!" merkte de interviewer Janine Abbring op. Het antwoord van Frans de Waal: 

"De hele natuur bestaat uit een levenscyclus. Je hebt dieren die eten planten. Je hebt dieren die eten dieren. Je hebt zelfs planten die eten dieren. Als wij doodgaan worden we opgegeten door dieren.".

Met andere woorden: ik eet dieren omdat het natuurlijk is. Hij leidt dus zijn moraal af uit de natuur. Precies het soort redenering waarvan hij weet dat het een drogreden is. Dat weten we nu. Een drogreden is onacceptabel voor een wetenschapper. Hypocriet omdat hij pleit voor empathie. En omdat hij het in al zijn  boeken opneemt voor dieren. Tegenstrijdig omdat hij nota bene in dezelfde uitzending van Zomergasten zichzelf tegenspreekt. Zwak omdat hij direct voorafgaand aan zijn 'levenscyclus' argument vertelde dat de vleesindustrie zeer 'dieronvriendelijk' is. Misleidend voor alle lezers van zijn boeken omdat hij al die tijd verzweeg dat hij een vleeseter was. Tenslotte heeft hij een miljoenen publiek als je al zijn lezingen, youtube video's en boeken bij elkaar optelt. Dus hij is een publieke figuur met grote invloed. Maar vrijwel niemand van zijn publiek weet van de zaken waar ik hier over blog.
  

Met dank aan Rolie Barth voor de verwijzingen in zijn boek! Ik was zelf nooit op het idee gekomen om de NF drogreden in de boeken van Frans de Waal op te zoeken. Voor mij was dat een totaal onlogisch idee.

Bronnen

Rolie Barth (2021) De kosmos en het leven, een Meesterwerk. Buijten & Schipperheijn. 544 pagina's.

Frans de Waal (2009) Een Tijd voor Empathie. Wat de natuur ons leert over een betere samenleving. Uitgeverij Contact. Engelse uitgave: The Age of Empathy, Nature's Lessons for a Kinder Society.

Frans de Waal (2013) De Bonobo en de Tien Geboden. paperback. Uitgeverij Atlas Contact. Engelse uitgave: The Bonobo and The Atheist. In Search of Humanism Among the Primates.

Frans De Waal uses a fallacy to defend eating meat. No empathy with animals. Not a vegan. youtube 3 Oct 2017. (Dit is het fragment waar FdW zijn 'levenscyclus' drogreden geeft).

Zijn wij slim genoeg om te begrijpen waarom Frans de Waal nog steeds vlees eet? De drogreden van Frans de Waal. blog 12 September 2017. Dit blog was ik vergeten. Rolie Barth wees mij er op in een email. In dat blog verwees ik al naar De Bonobo en de Tien Geboden naar pagina 172 waar de NF staat. Dat was ik ook vergeten. In dat blog had ik de NF niet ontdekt in Een tijd voor empathie. Tsja, het menselijk geheugen! Dus Rolie Barth al weer bedankt voor de tip! [toegevoegd: 10 Nov 21]

 

I have put much effort into proving Frans de Waal committed the Naturalistic Fallacy. And then this happened

Frans de Waal (wiki)

In 2017 in a 3 hour interview on Dutch television primatologist and author Frans de Waal said that the meat industry is bad, but he admitted that he continued eating meat. When the interviewer confronts him with this discrepancy, De Waal responds with: I am part of the food chain; animals eat animals; I do what animals do; I eat meat. It's natural. That argument is known as the 'Naturalistic Fallacy'. 

It's an invalid argument. You cannot logically derive human morality from nature.
I have put much effort into proving Frans de Waal committed the Naturalistic Fallacy. I have the crucial 28 sec video fragment on my youtube channel, and I added the most concise analysis of the fallacy; I blogged about it several times. I studied the fallacy to be certain it is indeed a fallacy. I have been working on a blog to show all the unexpected and absurd consequences of the Naturalistic Fallacy when it is taken as a valid argument. I haven't finished it yet.

And then this happened

I was browsing a Dutch book about another subject when I accidentally discovered a short discussion of the Naturalistic Fallacy. The author illustrated the fallacy with a quote:

"The problem is that one can’t derive the goals of society from the goals of nature. Trying to do so is known as the naturalistic fallacy, which is the impossibility of moving from how things are to how things ought to be.
Thus, if animals were to kill one another on a large scale, this wouldn't mean we have to do so, too, any more than we would have an obligation to live in perfect harmony if animals were to do so. All that nature can offer is information and inspiration, not prescription." (The Age of Empathy Chapter 2: The Other Darwinism.)

The quote is from from the book: The Age of Empathy. Nature's Lessons for a Kinder Society (2010). Indeed, it is a perfect description of the naturalistic fallacy. The author of the book is: Frans de Waal! I never anticipated that the same person committing the Naturalistic Fallacy on television, had described it 7 years years before in one of his own books. He did not describe it in general, no, he applied it specifically to killing animals: 

"Thus, if animals were to kill one another on a large scale, this wouldn't mean we have to do so, too...". 

So, he knows perfectly well that nature cannot give a moral justification for killing animals. And he made no secret of it: 'Naturalistic Fallacy' is present in the alphabetic index of The Age of Empathy. It never occurred to me to search for it in his own books. But there it is. 

But why would someone use the Naturalistic Fallacy in a live television talk show if he knew it was a fallacy? An obvious possibility is that he did not have a good answer to the question But why do you still eat meat? and fell back on a false argument dressed up as a deep insight of a biologist who studied animal behaviour his whole life. He called it the 'The natural cycle of life' as if it was a law of nature. He got away with it. The interviewer did not question his argument. It looks like one of 'Nature's Lessons' (that is the subtitle of his book). Possibly this was not the first time he used this trick. Possibly his family and friends had the same question in the past and he found that this answer appeared convincing enough to stop further questioning. 

I blog about this because Frans de Waal has a large audience and I suspect nobody knows that he described the Naturalistic Fallacy in one of his books and later used that same fallacy to defend eating animals. I discovered this only a few days ago. He should not get away with this. More importantly, it should be widely recognised that this 'justification' for eating animals is a fallacy.

Sources

Killing Animals in the Age of Empathy. Frans de Waal, a leading primatologist explains why he eats animals. blog 26 September 2017.

Frans De Waal uses a fallacy to defend eating meat. No empathy with animals. Not a vegan. youtube 3 Oct 2017. (This is the 28 sec fragment).

Frans de Waal (2010) The Age of Empathy. Nature's Lessons for a Kinder Society. hardback. Paperback 2019. (The book with the Naturalistic Fallacy described.)

Hypocrisy: "Hypocrisy is the practice of engaging in the same behavior or activity for which one criticizes another or the practice of claiming to have moral standards or beliefs to which one's own behavior does not conform." (wikipedia).