Consumentenbond telt diervriendelijkheid en klimaat niet mee in test vegetarische rookworsten.

"Niemand zal bij het eten van een rookworst van vlees denken heel gezond bezig te zijn. Het vet druipt er vanaf en is voor een groot deel van de ongezonde verzadigde soort. Ook zijn rookworsten flink zout." 

Consumentegids Februari 2022
De vegavariant
Eet smakelijk?

Nadat de Consumentenbond heeft erkend dat vleesrookworsten ongezond zijn, gaan ze vrolijk vegetarische en veganistische rookworsten testen ... op gezondheid! Als vleesrookworsten zo ongezond zijn, zou je verwachten dat ze die gaan testen. Niet dus. Consumentenbondlogica.

vet

Volgens de Consumentenbond zijn vegaworsten niet per se gezonder: "het totale vetgehalte is met maximaal 23 gram per 100 gram niet per se lager". Maar hoe kun je twee dingen vergelijken als je niet twee getallen hebt? De vetgehalte van de 7 geteste vegaworsten staan netjes in de tabel (hartelijk dank), maar de vetgehaltes van vleesworsten krijgen we niet te zien. Dit komt omdat je eigenlijk niet het vetgehalte moet vergelijken, maar het percentage verzadigd vet. En dan blijkt:

"Het gezondheidsvoordeel zit hem in het kleinere aandeel verzadigd vet: het percentage verzadigd vet ten opzichte van het totale vetgehalte. Bij 3 vegaworsten is dit rond de 10% aanzienlijk lager dan de ongeveer 40% in rookworsten van rund- of varkensvlees" (p.12). Met recht zou er dus een kopje gemaakt kunnen worden: "Vegaworst 4x gezonder dan vleesworst". Gemiste kans.

zout

Mag ik dus concluderen dat sommige vegaworsten gezonder zijn? Niet te snel! Er bestaat ook nog zo iets als zout. Uit de test blijkt dat vegaworsten ruim 2 gram zout per 100 gram bevatten. Dat is vergelijkbaar met het origineel (=vleesworst). Dus even slecht? Helaas, er zijn 2 vegaworsten die minder zout bevatten. Geen nood, dat noemen ze: 'enigszins bescheiden' met zout. Dat klinkt niet positief. Alsof het uit zuinigheid gedaan is. Noem het gewoon: 'niet te veel zout'.  Beter: twee vegaworsten zijn gezonder dan vleesworst wat betreft zout.

eiwit

Wat hebben we nog meer? Eiwit natuurlijk. (Leuk woord trouwens: ei-wit) Eiwit is gezond schrijft de Consumentenbond. Echt vlees bevat 20% eiwit. Er is maar één vegaworst die dat haalt en nog twee andere komen aardig in de buurt. De 'slechtste' twee halen nog geen 10%. De eiwitgehaltes (gram) staan niet in de tabel. Er staan alleen maar 'rapportcijfers' in de tabel (behalve 1 kolom met vetgehaltes). Niet echt informatief. We kunnen dus niets controleren en niets vergelijken. Wat zijn eigenlijk de eiwitgehaltes van vleesworst? Mijn bezwaar tegen deze benadering: veganisten halen hun eiwitten ook uit bonen, linzen, noten, soja en quinoa en komen dus geen eiwitten te kort. Je moet dus de totale dagelijkse inname bekijken. Niet alleen de worst. Eiwitten zijn ook niet de enige energieleveranciers. Ook koolhydraten en vet leveren energie.

duurzaamheid

De consumentenbond geeft toe dat vegarookworsten duurzamer (=klimaatvriendelijker) zijn dan vleesrookworsten. Dank U! Maar ze voegt er direct een disclaimer aan toe: dit valt soms tegen. Er is nl. een worst grotendeels gemaakt uit melk (dus niet veganistisch). De andere 6 zijn dus wel duurzaam genoeg? Er is dus verschil. Maar duurzaamheid staat niet in de tabel en wordt ook niet meegeteld in het eindoordeel. Niet belangrijk?

plastic

Waar kunnen we nog meer kritiek op hebben? Soms wordt plastic gebruikt in de verpakking. Het komt niet voor in de tabel. Worden vleesworsten niet verpakt dan?

Het artikel samengevat in één foto!
Duidelijker kan het niet!
Dank U wel!

smaak

Zijn we nu klaar? Nee. Het belangrijkste nadeel van vegaworsten is de smaak. Smaak is subjectief, maar de Consumentenbond heeft een smaakpanel laten proeven. Ze smaken niet lekker volgens het panel. Slechts twee worsten halen nét een voldoende voor smaak. Maar die twee hebben dan weer een onvoldoende voor voedingswaarde. Helaas. Opvallend is dat smaak het zwaarste weegt in het eindoordeel: 40%. Daarom krijgt geen enkele worst het predicaat 'Beste uit de Test'. Klein detail: twee worsten smaakten aanzienlijk beter wanneer ze in de koekenpan of oven werden bereid. Goed nieuws? Toch niet. Die resultaten worden dan weer niet meegeteld in het eindoordeel! 

vegetarisch/vegan

Het kenmerk 'vegetarisch/vegan' staat wel in de tabel, maar telt niet mee in het eindoordeel. Helaas. Voor vegetariërs en vooral voor veganisten is dierenwelzijn het belangrijkste argument om voor vegaworsten te kiezen. Er zitten maar twee veganistische rookworsten in de test. Maar er is nog een derde [1] die goed smaakt en gezond is. Toevallig niet in de test? Alleen smaak, gezondheid en etiket (!) tellen mee in het eindoordeel. De bij uitstek belangrijke kenmerken dierenwelzijn en klimaatvriendelijkheid tellen helemaal niet mee in het oordeel! Wat een misser! En die twee zijn de belangrijkste redenen waarom er minder vlees gegeten wordt en er meer vraag is naar vleesvervangers [2].

dierenwelzijn

In een kader in de tekst komt dierenwelzijn zijdelings aan bod. Voor mensen die toch vlees willen eten adviseert de Consumentenbond om rookworsten van hanenvlees te eten. Merkwaardig advies in een test van vegetarische worsten! Consumentenbondlogica. Het is fout, maar minder fout?

Een feit is dat alle vegetarische worsten per definitie beter scoren  op dierenwelzijn en klimaatvriendelijkheid dan vleesworsten. En vegan worsten scoren nog hoger. Precies die twee criteria tellen gewoon niet mee voor de Consumentenbond. Waarom? Toeval? Met opzet? Ik durf het bijna niet te vragen: heeft de Consumentenbond vooroordelen tegen vleesvervangers? Net als de meerderheid van de Nederlanders? Nee, het ligt niet aan het smaakpanel, want die ontwerpen de test niet, geven niet het eindoordeel en schrijven het artikel niet.

vezels

Volgens het Voedingscentrum [3] zijn vezels belangrijk voor de gezondheid. Helaas worden vezels niet meegenomen in de tabel. Vezels zitten uitsluitend in plantaardige producten, niet in vlees.

groot en vetgedrukt:
gemiddelde smaakoordeel onvoldoende!

 

conclusie

De negatieve kanten worden benadrukt, de positieve  kanten worden terloops genoemd of tellen zelfs helemaal niet mee.

Ongeacht de uitkomsten van de verschillende testonderdelen bepaalt de Consumentbond zelf hoe zwaar die onderdelen meetellen in het eindoordeel: 

smaak 40% + verzadigd vet 20% + zout 20% + eiwit 15% + etiket 5% = 100%

Dierenwelzijn: 0%, duurzaamheid (klimaat): 0%, vezels: 0%, prijs: 0%.

Waarom weegt smaak het zwaarste? Waarom smaak niet 20% of 60% meewegen? Er wordt geen verantwoording afgelegd van de gekozen weging, inclusief waarom bepaalde kenmerken helemaal niet meetellen. Toch hebben die wegingen een beslissende invloed op het eindoordeel. Zegt het panel dat smaak het belangrijkste is? We komen het niet te weten. Bovendien bestaan alle deelbeoordelingen uit oncontroleerbare 'rapportcijfers' van de Consumentenbond zelf. Waarop zijn die gebaseerd? Ik kan niet zegen dat er fouten in zitten. Ik kan ze gewoon niet controleren. Dat is mijn punt. Het eindoordeel is ook weer een 'rapportcijfer' dat gebaseerd is op het gewogen gemiddelde van die ondoorgrondelijke deelrapportcijfers. Al met al is dit een behoorlijk subjectieve en niet-transparante en dus niet wetenschappelijke manier van testen.

Update 11 feb: kleine esthetische edits in de tekst.

Noten

1. Vivera plantaardige rookworst. bevat 9% eiwit , vitamine B12, ijzer. Zout: 1,5 gr/100 gram (= laag), verlaagd natrium zout (=gezond), 14 gram vet waarvan verzadigde vetzuren 5,0 gram (=gezond!). Zie plaatje hieronder.  In een noot op pagina 13 wordt gezegd dat Vivera "niet op smaak getest is en daarom ontbreekt in de test. Het verzadigd vetgehalte is door de gebruikte kokosolie flink hoog, het zoutgehalte is bescheiden." Hoe hoog is het vetgehalte? Wordt niet gezegd. Wordt ook niet vergeleken met andere vegaworsten of vleesworsten.
   
2. Vegetarisch aanbod: groei, verbreding en verbetering, Levensmiddelenkrant, 22 okt 2020. 
3. Hoe krijg ik voldoende vezels binnen? Voedingscentrum

 

Vivera plantaardige rookworst