Andrew Whiten wrote an
obituary
about Frans de Waal in Nature [1] and
Sarah Brosnan did so in
Science [2]. Both use the same quote of the deceased primatologist: "I’ve brought
apes a little closer to humans but I’ve also brought humans down a
bit." In this blog I will add a few lesser-known facts about his life which are absent from the published obituaries and the reviews of his books.
Capuchin monkey fairness experiment |
Sarah Brosnan joined de Waals lab as a graduate student in1998 and
completed her PhD under his direction in 2004. The discovery that Capuchin monkeys reject unequal pay (video
above) made her famous.
Andrew Whiten is Emeritus Wardlaw Professor of Psychology in the School
of Psychology and Neuroscience at the University of St Andrews, UK. The hilarious video fragment with two Capuchin monkeys
went viral with 1,5 million hits. In the video one monkey gets a piece of
cucumber and the second a grape (which is a higher-value food). The first
monkey gets angry and throws his cucumber back to the researcher and
protests loudly. This proves monkeys have a feeling for justice and don't
like unequal treatment. This is a property previously thought to exist only
in humans. Therefore: "I’ve brought apes a little closer to humans but I’ve
also brought humans down a bit." The experiments were published in Nature
[3,4].
Sarah Brosnan wrote in Science [2]:
"Frans de Waal, groundbreaking primatologist, died on 14 March. He was 75. De Waal spent his career, as both a scientist and an award-winning science writer, shrinking the distance between humans and animals. He demonstrated through careful observations and experiments that animals exhibit complex thoughts and behaviors that had long been considered the exclusive domain of humans." ...
"He went on to show that many primates cooperate, care about equity, show empathy and emotional contagion, help one another, " ...
“That’s how you can sum up my career: I’ve brought apes a little closer to humans, but I’ve also brought humans down a bit.”
Andrew Whiten wrote in Nature :
"de Waal’s research portfolio extended to diverse species, notably elephants, capuchin monkeys and bonobos (Pan paniscus), tackling typically human concepts such as morality, fairness and empathy." [1]
Indeed, Frans de Waal researched chimps, bonobos, monkeys and elephants [8]. De Waal and Sarah Brosnan [5], [6] also wrote about morality and empathy.
In 2005 De Waal wrote 'Good Natured: The Origins of Right and Wrong in Humans and Other Animals' and in 2006 he was the editor of the book: 'Primates and Philosophers: How Morality Evolved' (in which Peter Singer is a contributor). In that volume de Waal - contrary to Singer - denies animal rights. In 2009 De Waal wrote The Age of Empathy: Nature's Lessons for a Kinder Society.
In 2011, De Waal and colleagues went on to prove that chimpanzees are inherently altruistic as well [7].
In 2013 De Waal published a remarkable opinion piece Zijn vleeseters agressief? (Are meat-eaters aggressive?) in the Dutch Psychologie Magazine. He wrote that cultured meat
is a good invention because no central nervous system is involved, so no
animals suffer. However, at the same time he ridicules
vegans like for example the American psychologist Melanie Joy, author of Why We Love Dogs, Eat Pigs, and Wear Cows [9]. It
is unclear why De Waal attacks people (vegetarians and implicitly
vegans) who support a better treatment of animals, are committed to
banish factory farming and are phasing out or stopped eating meat altogether. Vegans do
no hurt humans or animals. So, why attack them? Furthermore, De
Waal strongly argues against the idea that meat-eaters are more aggressive
than vegetarians [10].
On August 20th 2017 Frans de Waal said on Dutch tv that the meat industry is bad, but he defended eating meat by an 'appeal to nature' (or naturalistic fallacy). This is not well-known, even in the Netherlands. The obituaries of Frans de Waal do not mention it.
Mama's last hug |
In his book Mama's last hug. Animal Emotions and What They Teach Us About Ourselves (2019) there is an important paragraph 'Meat and sentience' (in chapter 7 'Sentience: what animals feel') in which he reveals:
"Even if I have no problem with meat-eating per se, there is a lot wrong with how we treat animals and how we raise, transport, and slaughter them." "I have joined it [meatless diets] in my own imperfect and undogmatic fashion by banishing practically all mammalian meat from my family's kitchen." [12].
In 2022 de Waal published Different: Gender Through the Eyes of a Primatologist. He wrote about baboons: "They like meat but eat mostly plants." and about chimps: "Whenever chimps capture prey, male hunters share meat preferentially with swollen females."
On 20 April 2023 De Waal says again on Dutch tv that the way pigs are treated is bad [11], but did not say he stopped eating meat all together.
Conclusion
Frans de Waal is a clear example of a person with cognitive dissonance. Cognitive dissonance is the mental discomfort people feel when their beliefs and actions are contradictory, ultimately making them change either their beliefs or actions. Frans de Waal changes both his beliefs and his actions. He believes that the 'meat industry is bad' and that it is a moral imperative to phase out eating animals [13]. Then he realizes that his meat eating behavior is in conflict with his beliefs. He tried to solve this conflict in two ways: by believing that 'meat eating is natural' (and by implication vegetarianism is unnatural), and by changing his behavior: he 'banished practically all mammalian meat from his family's kitchen'.
All dissonance solved? No. This is an incomplete solution because there is still some dissonance left. Science tells him that all animals with a central nervous system can feel pain. So what about chickens and fish? He knows that chickens are treated badly in the meat industry. Furthermore, a vegetarian diet still uses animal products from factory farming (milk, cheese, eggs). The solution would be veganism (change of behavior). He did not do that. In stead he chose to attack vegans and veganism. He believed that 'we are not meant to be vegan'. Also: vegans are dogmatic and I am not dogmatic. That's why he hated vegans. In this way he resolved his cognitive dissonance. His behavior seemed to be in harmony with his beliefs.
All dissonance solved? Not quite. Whether 'we are meant to be vegan' is irrelevant for the moral question. Animals suffer whether or not humans are meant to be vegan. And it is not relevant whether carnists are more aggressive than vegans or not. And it is also irrelevant for the moral question whether vegetarianism is difficult to maintain. Unfortunately, Frans de Waal did not live long enough to draw the logical conclusion from the fact that all creatures with a central nervous system can feel pain. It has not escaped our notice that Frans de Waal may not be the only person struggling with this kind of cognitive dissonance.
Notes
-
Andrew Whiten (2024) Frans de Waal (1948–2024), primatologist who questioned the
uniqueness of human minds. Nature 10 April 2024. Andrew Whiten is Emeritus Wardlaw Professor of Psychology in the School
of Psychology and Neuroscience at the University of St Andrews, UK.
- Sarah F. Brosnan (2024) Frans de Waal (1948–2024). Primatologist who brought animals and humans "a little closer". Science 25 Apr 2024.
-
Sarah F. Brosnan, Frans B. M. de Waal (2003)
Monkeys reject unequal pay
18 September 2003 - Sarah F. Brosnan, Frans B. M. de Waal (2004) Fair refusal by capuchin monkeys, 11 March 2004
-
A Comparative Perspective on the
Evolution of Moral Behavior
Katie Hall and Sarah F. Brosnan (chapter in: The Evolution of Morality). -
Brosnan, as a student and colleague of de Waal, studied animals and wrote about morality, but did not openly argue against eating meat. Maybe de Waal's attitude influenced her.
- Frans de Waal, biologist who championed animal intelligence and emotion, dies at 75 National Geographic, March 21, 2024
- De Waal did not study cows, pigs and chickens. He discusses pigs in Mama's last hug. Cows, pigs and chickens are considered food and exempt from legal protection. It is legal to kill them. In the Netherlands it is illegal to kill your cat or dog. It should only be done by a veterinarian.
- Her book Why We Love Dogs, Eat Pigs, and Wear Cows and especially the concept carnism is an eye-opener. Required reading. Melanie Joy showed that by naming eating meat carnism, it becomes clear that is an ideology. Carnism is an ideology that is never questioned. Carnism requires justification just as any moral choice.
- It seems to me completely irrelevant to the moral issue of killing animals for meat. So, why bring it up?
- My blog Zo kijkt Frans de Waal naar mens en dier. VPRO Tegenlicht. Ik snap het niet. 20 April 2023.
- 'meat eating per se' is an abstract theoretical situation. In practice human meat eaters completely depend on the meat industry. De Waal first shows irrelevant evidence that vegetarianism is difficult to maintain (16/77 of chapter 7 eBook), than says "I admire the effort" and than describes his own effort as 'undogmatic'. This implies all strict vegetarians are dogmatic, and he himself has superior ways of thinking and doing things. This is a way to turn a personal failure to ban all meat in to a success. He hopes the meat industry will change in stead becoming a vegan.
- "I see the pursuit of such goals as a moral imperative, but it will be best accomplished if we honestly face where we come from rather than spinning the fairy tale, often heard these days, that we are meant to be vegan. We are not." (chapter 7, 17/77 eBook Mama's ast hug). Whether some vegans are supposedly claim silly things, is not relevant for his 'moral imperative.' Again, pointlessly attacking vegetarians and vegans!
Gert,
ReplyDeleteOver de naturalistic fallacy en over het gebrek aan moraal bij het eten van dierlijke producten hebben we het eerder gehad. Maar ik kan, ook na lezen van dit blog, niet met je meegaan wat de morele kanten daarvan betreft. Moraal is iets persoonlijks, het feit dat A iets moreel verwerpelijk vindt, of de motivering daarvan fout, geeft haar/hem nog niet het recht – en al helemaal geen argumenten! – om B die die dingen niet verwerpelijk vindt aan te spreken op amoreel gedrag.
Jij, Gert, die niet gediend bent van dominees die zich van de kansel bemoeien met jouw moraliteit, zou toch beter moeten weten. Trouwens, de bijdetijdse predikheren weten wel beter in deze woke tijd, die durven het woord hel niet meer in de mond te nemen
Ik zal je een gedicht voorleggen, van Rutger Kopland, dat ik heel mooi vind.
JONGE SLA
Alles kan ik verdragen,
het verdorren van bonen,
stervende bloemen, het hoekje
aardappelen, kan ik met droge ogen
zien rooien, daar ben ik
werkelijk hard in.
Maar jonge sla in september,
net geplant, slap nog,
in vochtige bedjes, nee.
De dichter moet dit mooi gevonden hebben, anders had ie het niet gepubliceerd. En veel mensen vinden het, met mij, een prachtig vers.
Denk je nu werkelijk dat er sprake is bij Kopland of bij mij van cognitive dissonance als wij sla eten? Nee hoor, voor sla met een lekkere dressing kun je me wakker maken.
Wat die test met die aap betreft naar een “morele inborst” - dat is geen goede test. Je kunt evengoed constateren dat die tweede aap een hebberig persoon is die het niet kan hebben dat een ander iets meer krijgt dan hij – een nogal irritante houding tegenover je medeschepselen.
Hebberig dus.
De test zou beter geweest zijn als die gevolgd was door een tweede test.
In de tweede test krijgt de eerste aap een stukje komkommer, de tweede aap een banaan. Als die laatste aap dan de banaan in het gezicht van de onderzoeker had geslingerd met de boodschap: als hij maar een stukje komkommer krijgt en ik krijg een banaan voor hetzelfde werkje dan hoef ik dat niet, dat is oneerlijk – kijk, dan had ik het QED geldig geacht: apen hebben een goede inborst.
Het feit dat deze test niet is beschreven doet mij aan mijn water voelen dat die niet is uitgevoerd. Dus bij die aap hebben we gewoon te maken met een inhalig kind dat zijn zin niet krijgt en een driftbui laat zien.
Leonardo, ik meet Frans de Waal naar zijn eigen maatstaven.
ReplyDeleteIk gedraag me dus niet als een dominee, ik leg hem niet mijn moraal op,
hij zegt zelf dat het een morele plicht is om het eten van zoogdieren 'uit te faseren'.(!)
"Moraal is iets persoonlijks", behalve als anderen last hebben van jouw moraal!
Waarom kom je (weer) met dat gedicht JONGE SLA? wat wil je er mee bewijzen? (behalve dat het mooi is, maar er zijn vele mooie gedichten!)
Is dat gedicht een legitimering van je vlees eten? of wil je ook vegans belachelijk maken? ben ik wel gewend hoor!
En het is een achterhaalde mythe (die door sommige soorten gelovigen in stand wordt gehouden) dat atheïsten geen moraal kunnen hebben. Onwaar.
"De test zou beter geweest zijn als die gevolgd was door een tweede test."
Dat is interessant. Eerst Aap 1 een stukje komkommer geven en daarna aap 2 een druif, Als aap 2 de druif weigert omdat hij gezien heeft dat zijn kameraad een stukje komkommer kreeg, dat zou een bewijs zijn van een nog hoger nivo gevoel voor eerlijkheid. Dan moet je dus de volgorde omdraaien. Overigens hebben ze dat misschien ook gedaan, maar dan moet jij de oorspronkelijke publicatie raadplegen voordat je een oordeel kunt vellen.
Wat zou jij doen als jij een hoger salaris kreeg dan je collega die exact hetzelfde werk doet?
Eerlijk zeggen!
Leonardo, je hebt gelijk als je zegt als ze het betere experiment hadden gedaan, dan was dat wel bekend geworden, want bij een goede uitkomst was dat spectaculair geweest.
ReplyDeleteLeonardo, jij spreekt een moreel oordeel uit: "dat individu is hebberig." Maar wat als dat individu leeft volgens jouw principe "moraal is persoonlijk"? Volgens jouw eigen redenering (als ik je goed begrijp) heb jij niet het recht dat individu 'aan te spreken op amoreel gedrag'.
Alleen als je op een onbewoond eiland woont kun je leven volgens het principe 'moraal is persoonlijk'. In een groep heeft gedrag en moraal altijd gevolgen voor andere individuen, en die zullen daar op reageren. Een asociaal individu zal nooit populair worden in een groep. De groep zal zich tegen hem keren.
Eigenlijk zeg je het zelf al: "een nogal irritante houding tegenover je medeschepselen."
Inderdaad: moraal is niet persoonlijk: als het effect heeft op je medeschepselen (mooi woord!) heeft het consequenties!
Gert,
ReplyDeleteWat betreft dat salaris, beloningsverschillen zijn heel normaal, en daar zit ook geen goed of kwaad bij. Het begint met onderhandelen, verder hebben de meeste bedrijven loonschalen die rekening houden met anciënniteit en beoordelingsniveau - en daar zit niks objectiefs bij. Die schalen worden vaak ingericht op basis van functieweging, en dat is ook geen puur objectieve zaak. En dan heb je nog de uitzonderlijke beloning van uitzonderlijke talenten – niet alleen bij sport maar ook bij management.
Van de Balkenende-norm is niets terecht gekomen.
En dat we handjes aan het bed zo weinig betalen dat er tekort zijn heeft ook niks met goed en kwaad te maken, maar alles met gevoel voor prioriteit.
Leonardo, dank. Naar aanleiding van mijn vraag over eerlijke beloning duik je helemaal de diepte, dit wordt echt te technisch (heb je op de salarisafdeling gewerkt? ;-), we dwalen af, en de hele vraag over eerlijke beloning belandt daarmee in de prullenbak. Mijn vraag was: als jij een beloning krijgt voor 1 uur werk en iemand anders die precies hetzelfde werk doet in 1 uur, met dezelfde output, en alle denkbare omstandigheden zijn allemaal hetzelfde, en die ander krijgt *meer* betaald: noem jij dat eerlijk? zou jij dat accepteren?
ReplyDeleteHet blijft lastig sinds Hume en Kant: is =/= ought , sein=/= sollen. Waar zit de dissonantie?
ReplyDeleteOp zich is is/ought geen dissonantie, het is gewoon een drogreden.
ReplyDeleteDe dissonantie tussen opvatting en gedrag zit hem er in als je zegt dat de bio-industrie dieronvriendelijk is en toch vlees blijft eten.
Er is inderdaad ‘n groot verschil tussen drogreden en dissonantie. Logica vs psychologie, c.q. the eye of the beholder
ReplyDeleteDag Gert,
ReplyDeleteKun je weer eens een berichtje loslaten over hoe het gaat.
Natuurlijk zal ik graag lezen dat het verbeterd is en de goede zorgen in het ziekenhuis zijn aangeslagen
Hoi Leonardo, ea,
DeleteLig Al 3weken a d antibiotics kuur
Had niet gedacht dat t Zo Lang Zou duren
Heb alle mogelijke onderzoeken gehad
Afwachten wanneer ik weer naar huis mag
Gert
dag Gert,
DeleteLaat je goed verzorgen daar in het ziekenhuis, vertroetelen zou ik zeggen.
Ik zal voor je duimen
leonardo
Heel aardige van je
DeleteGert
Beste mensen, ben weer thuis. Dank voor alle goede wensen. Nu moet ik even bijkomen voor ik weer 100% ben!
ReplyDeleteBeste Gert, het was flink schrikken toen ik hier las dat je in het ziekenhuis lag. Goed om te horen dat je weer thuis bent. Hopelijk ben je vlot weer helemaal hersteld. Veel sterkte, Klaas
DeleteKlaas, dank je. In vergelijking met andere patiënten die op zaal lagen, ben ik er goed vanaf gekomen.
Delete