 |
| Waarom zijn de Kale Duinen kaal? (5 mei 2012) Tegenwoordig lopen er niet teveel schapen. |
 |
| Informatiebord Staatsbosbeheer (5 mei 2012) (klik op foto voor vergroting) |
De Kale Duinen is een gebied met zandverstuiving in het Nationaal Park Drents-Friese Wold. Volgens het informatiebord van StaatsBosbeheer (foto) zijn de Kale Duinen ontstaan door overbegrazing met overduidelijk negatieve gevolgen voor de directe omgeving: het zand stoof akkers, wegen en dorpen onder.
Nog afgezien van het feit dat de dieren er geen voedsel meer konden vinden en de schapenhouders dus hun eigen bestaan vernietigden. Later kwam men op het idee het zand vast te leggen door herbebossing. Waar de schapen bleven vermeldt het verhaal niet. Wat ze natuurlijk hadden moeten doen is het aantal schapen afstemmen op de capaciteit van de heide. Gewoon kijken naar wat er met de bodem en vegetatie gebeurt en je begrazing daar op afstemmen, liefst in overleg met alle andere gebruikers. Hoe moeilijk kan het zijn? Dan had je een duurzame begrazing gehad, in ieders voordeel. Is dit echt bovenmenselijk moeilijk? Dit is een verhaal van ecologisch wanbeheer in het klein. Mensen kenden elkaar, woonden bij elkaar in de buurt. Hebben we hier iets van geleerd? Op het informatiebord wordt de zandverstuiving gepresenteerd als een toeristische attractie. Punt. Op het bord heeft Staatsbosbeheer er niets van geleerd, maar in de praktijk heeft ze niet al te veel schapen rondlopen (niet commercieel?).
Wat er vroeger met de Kale Duinen is gebeurd, is met veel gebieden elders in de wereld herhaald. Verwoestijning, erosie, wegspoelen van kostbare vruchtbare grond, etc. Dat je toch ondanks alle verwoesting optimistisch kunt zijn, zag ik recentelijk in de documentaire Groen Goud (Tegenlicht, 30 april):
Al meer dan 15 jaar is de cameraman en ecoloog John D. Liu bezig met zijn wereldwijde missie om woestijnen te vergroenen en biodiversiteit te herstellen. Hij bewees dat het mogelijk is om kale woestijnen in een aantal jaren te herstellen tot gebieden met weelderige plantengroei. Bijna niet te geloven. Nooit eerder had ik zoiets gezien. Een bijzonder stimulerende en hoopvolle documentaire. Als het over het milieu gaat is het meestal triest nieuws. Deze keer zondermeer goed nieuws. Bekijk de documentaire en je wordt er gegarandeerd vrolijk van.
De documentaire is gebaseerd op Hope in a Changing Climate (trailer 5 min op youtube)
Postscript 8 juni:
Lange termijn effecten van je gedrag zijn veel moeilijker te leren dan korte termijn effecten. Dit geldt voor ratten maar ook voor mensen. Als het jaren duurt voordat het milieu achteruit gaat, en het gaat ook nog sluipend, dan is dat moeilijk vast te stellen. Bovendien moet je nog een causaal verband met je eigen gedrag en de achteruitgang van het milieu leggen. Dat vereist kennis, en is ook makkelijk te negeren of te ontkennen.
Goed voorbeeld van een klassieke "Tragedy of the commons".
ReplyDeleteGert,
ReplyDeleteBen je daar zelf geweest, Gert, in de 'Kale Duinen'?
DEEN, klopt helemaal. had ik er ook nog bij kunnen zetten.
ReplyDeleteTrouwe Lezeres, ja daar ben ik inderdaad geweest. Bij dit soort blogs zet ik ook altijd eigen fotos. Kom jij er vaak?
@ Gert,
ReplyDeleteIk kom er nu niet zo vaak meer, maar ik ben er wel geweest.
Als je daar nog eens in de buurt komt en behoefte hebt aan een warm bakje of een verfrissing, hartelijk welkom!
Mijn keukentafel staat niet zo ver uit de buurt!
Trouwe Lezeres, wat aardig van je! Dank voor de spontane uitnodiging! En: wat woon je dan fantastisch zo dicht bij een groot Nationaal Park! Ik zelf woon ook bij een bos, maar dat is helaas geen Nationaal Park... ('park' is eigenlijk een vreemde benaming voor een natuurgebied!)
ReplyDeleteBeste Gert, ik woon in een provincie die één groot park is, namelijk Drenthe!
ReplyDeleteJe hebt hier in de kop van Drenthe een enorme verscheidenheid aan landschappen, dat vind ik heerlijk en boeiend: grasland, een beekdal, heide, veen, zandverstuivingen, een meer, loof- of dennebossen....
Vooral in de lente kan ik al dat moois dat er groeit en bloeit, al die kleuren amper 'bijhouden', weet dan bijna niet waar ik het eerst en het laatst heen zal gaan...
De lente gaat me altijd te snel voorbij.
En als u dan doorrijdt naar het Nationaal Landschap Middag-Humsterland, het Groninger marengebied en de Waddenzee (en een paar van de talrijke, unieke kerken hebt bezocht), komt u dan ook maar even bij mij koffie drinken. Ik zal speciaal voor u Nieuw Atheïstische koffie zetten.
ReplyDeleteA. Atsou-Pier,
ReplyDeletedank voor de uitnodiging. Bedoelt U met 'Nieuw Atheïstische koffie' Max Havelaar koffie? In dat geval kom ik!
Het Nationaal Landschap Middag-Humsterland ken ik niet, zal het opzoeken. Ik ben vele malen op Ameland en Vlieland geweest, dus ik ken de Wadden! Overigens, ben ik in de provincie Groningen geboren, maar ik kom er niet zo vaak meer.