Evolutionair psycholoog Mark van Vugt ontvangt JJ Groen Prijs 2014

Prof dr Mark van Vugt

De JJ Groenprijs 2014 is toegekend aan prof. dr. Mark van Vugt (VU Amsterdam) voor zijn baanbrekend onderzoek naar leiderschap, conflictbeheersing en conflictregulatie, sociale coöperatie en de daarmee samenhangende groepsprocessen. De prijs van 40.000 euro wordt aan hem toegekend vanwege de unieke interdisciplinaire invalshoek die hij bij zijn onderzoek hanteert. De prijs werd op 22 mei 2014 uitgereikt tijdens een symposium "Darwin in een maatschappelijke context".

Mark van Vugt schreef recentelijk het populair-wetenschappelijke boek 'Naturally Selected: The Evolutionary Science of Leadership' (2011); 'De natuurlijke leider. Waarom sommige mensen leiden en andere volgen. Lessen uit 2,5 miljoen jaar leiderschap' (2011).

Het onderwerp van de lezing die Mark van Vugt tijdens het symposium hield  vond ik verrassend en verfrissend:

'Mismatch: lessen uit de evolutionaire psychologie voor een duurzame samenleving'

Hij vertelde waarom het zo moeilijk is mensen over te halen duurzame keuzes te maken (denk aan klimaat, energie, vervoer, voedsel, afval) en hoe je dat wel zou kunnen. Hij gaf 5 redenen voor niet duurzaam gedrag: 1) eigenbelang, 2) overwaardering van het heden ten opzichte van de toekomst, 3) relatieve status, 4) kopieer gedrag, 5) mismatch psychologie - omgeving. Dus: duurzaam denken en handelen sluit niet aan bij onze psychologie die we uit het verleden hebben meegekregen. Als we mensen succesvol willen overhalen duurzaam te denken, dan moeten we rekening houden met die menselijke beperkingen.
Zijn betoog is gebaseerd op een aantal onderzoeken die hij heeft gedaan in de loop van de jaren. Op zijn website staan een aantal publicaties over sociale psychologie en duurzaamheid:

Who cares about the environmental impact of cars? Those with an eye toward the future. (2004)
Nice guys finish first: The competitive altruism hypothesis (2006)
'Averting the Tragedy of the Commons: Using Social Psychological Science to Protect the Environment' (2009)
Triumph of the Commons (Helping the world to share environmental resources) (2009).
Does Green Improve Your Self-control? Why nature makes you consider the future (6 Nov 2013) is een blog in Psychology Today.
Darwin's invisble hand: Market competition, evolution and the firm (2013)

Het doet me deugt dat een evolutionair psycholoog zijn kennis en kunde toepast op het terrein van duurzaamheid. Het is een goed voorbeeld van onderzoek dat relevant is voor de maatschappij. Voor mij wordt er een nieuwe benadering op het gebied van duurzaamheidsvraagstukken opengelegd. Mogelijk kan dat tot een betere strategie leiden om mensen over te halen duurzamer te denken en te leven. Ik denk niet dat dat de hoofdreden is voor de prijs, maar wat mij betreft is onderzoek naar 'de psychologie van onduurzaam gedrag' alleen al de prijs waard.