Wel of niet vaccineren? Wat zijn de voor- en nadelen? Een risico analyse door Petra Grijzen en Ionica Smeets

Petra Grijzen (Atlas)

 

 

21 april 2021
 

 

 

 

In het wetenschapsprogramma ATLAS van 14 april was wiskundige en hoogleraar wetenschapcommunicatie Ionica Smeets te gast bij presentatrice Petra Grijzen om een risico analyse van vaccinatie met het AstraZeneca vaccin toe te lichten [1]. Je kunt aan alles merken dat Petra Grijzen een zeer ervaren presentatrice is. Dat kan een wetenschapsprogramma op de tv wel gebruiken. De grafieken die werden getoond zijn gebaseerd op berekeningen van de University of Cambridge [2].

De risico analyse van vaccinatie is anders dan van gewone geneesmiddelen omdat je niet ziek bent, en je niet weet of je door het SARS-CoV-2 virus besmet zult worden. De overeenkomst met geneesmiddelen is dat er bijwerkingen zijn en dat ze niet 100% effectief zijn. En daar zit ook het probleem.

aantal trombose gevallen bij AstraZeneca (ntr)

De kans op de bijwerking trombose is ongeveer 0.0000050%, dat is iets meer dan 1 : 200.000 (totaal voor alle leeftijden). De kans om te overlijden als je de bijwerking trombose hebt is ongeveer 10%. In totaal heb je dus door vaccinatie een kans van ongeveer 1 : 2 miljoen om aan trombose te overlijden. De kans is klein, maar het effect is dramatisch. Dit zijn de nadelen van vaccinatie met Astra-Zeneca.

De voordelen van vaccinatie zijn uiteraard een grote bescherming tegen covid-19, maar niet 100%. De mogelijke voordelen hangen af van de kans om door iemand besmet te raken. In een samenleving met een hoog aantal besmettingen heeft vaccinatie meer voordeel. De grafieken geven 3 niveaus van besmetting in een land: (1) laag: 2 besmettingen per 10.000 per dag, (2) middel: 6 besmettingen per dag en (3) hoog: 20 besmettingen per 10,000 per dag. Dat maakt nl. verschil.

Figuur 1: nivo van 2 besmettingen per 10,000 per dag.
Links: potentiële voordelen, Rechts: potentiële nadelen.

Figuur 1 werd niet getoond in de uitzending en heb ik van de UoC website gehaald [2]. De figuur toont een risico analyse bij het laagste niveau van besmettingen in een land. Links de potentiële voordelen, rechts de potentiële nadelen. De blauwe bolletjes (links) geven het aantal voorkomen Intensive Care opnames per 4 maanden voor 5 leeftijdsgroepen van 20 tot 69 jaar. De oranje kleur geeft het aantal trombose gevallen per leeftijdsgroep. Ook bij een lage besmettingsgraad heeft vaccineren voordeel omdat de kans om op de IC terecht te komen verminderd is. Hier nog de situatie bij middel en bij hoge besmettingsgraad:

Figuur 2: risico analyse bij 6 besmettingen per 10.000 mensen per dag

Figuur 3: risico analyse bij 20 besmettingen per 10.000 per dag

Het is duidelijk dat:

• Hoe hoger de kans om besmet te worden door anderen, hoe groter het voordeel van vaccinatie. 
• Hoe ouder je bent, hoe groter het voordeel van vaccinatie 
• Hoe ouder je bent hoe kleiner de kans op bijwerking trombose (factor 5!)
  

In de uitzending werd gezegd dat de risico's steeds hetzelfde zijn in de drie gevallen, maar voor de groep van 60-69 jaar is het trombose risico kennelijk 5x zo klein als voor de groep van 20-29 jaar. Hoe dat ook verklaard moet worden, het is toch wel een belangrijk verschil. 

Maar:

Wat hier niet is mee gerekend is de beschermingsgraad van het vaccin (50%? 90%? 95%?) en dus de kans om alsnog besmet te worden, in het ziekenhuis opgenomen te worden, op de IC te belanden, of dood te gaan [3]. Maar misschien zit dit impliciet in het aantal voorkomen IC opnames? Dan hebben de onderzoekers de effectiviteit van het ASTRA-ZENECA vaccin meegenomen. Dan is dat getal het netto effect. Dit is niet goed uitgelegd in de uitzending en ook niet te zien in de 3 tabellen. (het programma heeft een hoog tempo). Er staan aan de kant van de nadelen (rechterkant) niet hoeveel mensen ondanks volledige vaccinatie alsnog ziek worden, of op de IC terechtkomen of dood kunnen gaan (zgn. breakthrough cases). In Israel zijn er 149 breakthrough gevallen bij mensen gevonden die tweemaal met Pfizer vaccin gevaccineerd waren [5]. Aan de rechterkant staan alleen de trombose gevallen. Voor een eerlijke afweging moet ook de breakthrough cases getoond worden.

Ook is niet uitgelegd dat er mogelijk behandelingen van trombose bestaan. Dat zou ik ook graag willen weten.

Wordt er meegerekend dat je het vaccin mogelijk nog een derde keer (etc) moet nemen omdat niet bekend is hoe lang het vaccin bescherming geeft? [6].

Ook werd niet verteld dat het virus niet van de aardbodem zal verdwijnen door vaccinatie omdat er nieuwe varianten kunnen ontstaan die ontsnappen aan de huidige vaccins. Bijvoorbeeld Astra-Zeneca beschermt niet tegen de Zuid-Afrika variant. Ook werd niet verteld of er verschil is tussen mannen en vrouwen. Allemaal belangrijke informatie die je keuze kunnen beinvloeden.

 

Pfizer

Ik heb een afspraak voor het Pfizer vaccin (RNA vaccin) omdat me dat werd aangeboden. Ik had geen keuze voor een specifiek vaccin. Voor zover mij bekend heeft Pfizer niet dezelfde nadelen als het Astra-Zeneca vaccin (Adenovirus vector met Spike DNA). Het vervelende is dat de keuze wel/niet vaccineren gedwongen is. Je kiest altijd. Daar komt nog bij dat de eventuele schade het gevolg is van je eigen keuze! Ik houd niet zo van gokken! En ik houd niet zo van medicijnen!

Inmiddels heb ik gezien dat Pfizer als bijwerking een ernstige allergische reactie heeft [4].

Links

1. Atlas programma  14 april 2021 Ionica Smeets over risico's vaccinatie
   
2. News - Communicating the potential benefits and harms of the Astra-Zeneca COVID-19 vaccine, Winton Centre for Risk and Evidence Communication, University of Cambridge
3. 'breakthrough COVID-19 infections' zijn gedefinieerd als besmettingen die optreden 2 weken of meer na de 2e vaccinatie. Bij Pfizer is de bescherming 95%. Dat wil zeggen dat je 5% kans hebt om toch covid-19 te krijgen. (bron)
4. CBG College ter Beoordeling van Geneesmiddelen: Vraag en antwoord coronavaccin BioNtech/Pfizer, vraag 10.
5. Evidence for increased breakthrough rates of SARS-CoV-2 variants of concern in BNT162b2 mRNA vaccinated individuals, preprint server en gerapporteerd in Nature. 22 april 2021
6. "mRNA vaccines may need to be updated periodically to avoid a potential loss of clinical efficacy" (Nature) 22 april 2021

 

Vorige blogs over dit onderwerp

• Tast het corona vaccin je eigen DNA aan? Is het corona vaccin een soort genetische manipulatie? 12 april 2021
• kijk verder onder het label: SARS-CoV-2