Introns voor beginuitknippenners

Introns zijn belangrijker voor de evolutietheorie dan ik mij tot nu toe realiseerde (zie mijn blog van 7 jan over Senapathy). Maar, wat zijn introns? Introns zijn stukjes DNA in een gen die je niet terug vindt in het eiwit.

DNA: Introns voor beginuitknippenners
eiwit:   Introns voor beginners

Als 'Introns voor beginuitknippenners' een gen is, is uitknippen het intron, en 'Introns voor beginners' is het eiwit. Op een willekeurige plek lijken letters of woorden ingevoegd te zijn. Om een leesbare zin te krijgen moeten de ingevoegde letters weer verwijderd worden. Bijna alle menselijke genen hebben introns die er weer uitgehaald moeten worden op het moment dat er een eiwit gemaakt wordt. Bizar en erg omslachtig. Waarom zit het er dan in? Het werkt kennelijk. Daar moet U het voorlopig mee doen. Maar de toestand is feitelijk nog ernstiger. Er kunnen meerdere introns in een gen zitten:

DNA: Introns vouitknippenor beginuitknippenners (bevat 2 introns)

eiwit:   Introns voor beginners  (2 introns uitgeknipt)

Hier zitten 2 introns in het DNA die er netjes uitgeknipt zijn. Gelukkig maar.

Onverwachts

De ontdekking van introns in 1977 was een totaal onverwachts. Niemand had het voorspeld. Ook de evolutietheorie niet. Aanvankelijk waren er alleen technieken om de aminozuur volgorde in eiwitten te analyseren. Die kun je dan 'terugrekenen' naar de base volgorde in het DNA. Pas toen men dat ging vergelijken met de werkelijk volgorde in het DNA bleek dat er onzin stukken middenin genen zaten die helemaal niet in eiwitten zaten. Dat was een ontdekking met verstrekkende gevolgen voor de genetica en de evolutietheorie.

Probleem 1: Inefficient. 

Iedere keer als er een eiwit aangemaakt moet worden, moeten die overbodige stukjes eruit geknipt worden. Dat betekent feitelijk dat je cellen de hele dag bezig zijn die stukjes eruit te knippen als je eiwitten nodig hebt. Je hele leven. Dit is ontzettend omslachtig en inefficient. Die onzin stukjes blijven nl. in je genen zitten. Ze worden slechts geknipt uit de DNA-copie die voor eiwitproductie gebruikt wordt. Het DNA met ingevoegde stukjes introns worden nauwkeurig doorgegeven naar de volgende generatie. Men noemt dat: een probleem doorschuiven naar de volgende generatie!

Probleem 2: Knipfouten. 

Als je bedenkt dat de exacte volgorde in het DNA 1 : 1 vertaald wordt naar een eiwit, dan zijn die stukjes overbodig DNA midden in een gen toch wel erg riskant. Als het intron er niet exact uitgeknipt wordt kan het een verkeerd eiwit opleveren. In het volgend voorbeeld wordt het intron er niet uitgeknipt door een mutatie in het intron zelf:

DNA: Introns vouitklippenor beginners (mutatie in intron: n is vervangen door l )

eiwit: Introns vouitklippenor beginners  (fout eiwit: te lang)

of als er twee gemuteerde introns in zitten kan dit gebeuren:

DNA: Introns vouitflippenor beginuitflippenners (bevat 2 gemuteerde introns)
eiwit: Introns voners (fout eiwit : te kort)

In dit laatste eiwit zijn er niet alleen 2 introns uit geknipt maar ook het stuk tekst tussen de twee introns. Teveel dus. Een sterk ingekort eiwit ontstaat. Zoals U ziet: introns zijn gevaarlijk. Er kan iets behoorlijk mis gaan als er niet goed geknipt wordt.

Probleem 3: 

Wat is het evolutionair nut? Als die introns nutteloos of zelfs schadelijk of inefficient of riskant zijn, waarom zijn ze niet weggeselecteerd door natuurlijke selectie? Waarom zijn ze er nog? Schadelijke mutatie's worden toch verwijderd door natuurlijke selectie? Hier zit een complicatie: introns zijn geen echte mutaties. Echte mutaties komen tot uiting in het eiwit. Maar introns komen nu juist niet tot uiting in het eiwit. Ze worden er immers per definitie uitgeknipt. Bovendien zijn introns karakteristiek voor de mens als soort. Iedereen heeft ze. Dat geldt niet voor mutatie's.

Misschien zijn ze er omdat introns er altijd (meestal) op een betrouwbare manier uitgeknipt worden?  Is dat een dooddoener? Tsja, het is een omslachtige methode, maar het eindresultaat is een correct eiwit en een gezond individu. Maar zelfs als het intron er correct uitgeknipt wordt, zijn introns niet een beetje nadelig? En als ze in vrijwel alle genen zitten, is dat niet behoorlijk nadelig? Heeft al dat knippen niet een vertragend effect? Het is extra werk. Zou het niet sneller gaan zonder al dat knippen? We kunnen het efficiëntie argument in de evolutiebiologie niet zo maar overboord gooien. Daarvoor is het te belangrijk. Dus we blijven toch met een probleempje zitten. Als ik in een Ontwerper geloofde zou ik zeggen: slecht ontwerp meneer de Ontwerper! Dat moet beter kunnen!

(volgende blog: Introns voor gevorderden...)

Sam Harris' boek besproken in Nature en Science

Sam Harris: The Moral Landscape

Dat gebeurt niet vaak: dat je het geluk hebt dat je boek op donderdag in Nature en op vrijdag in Science besproken wordt! Dat overkwam Sam Harris. Dan moet The Moral Landscape toch wel de moeite waard zijn. 

Ik heb tot nu toe nog niets van Harris gelezen, misschien moet ik dit boek dan maar eens gaan lezen. Harris is één van de luidruchtigste atheïsten en bekend van The End of Faith. Ik dacht dat hij een journalist was, maar volgens Science: "Harris speaks from an impressive background—he holds doctoral degrees in both philosophy and neurobiology"! Het kan niet op! Bovendien zijn beide reviews niet echt negatief. Toch heb ik mijn twijfels over het dubbelzinnige 'How science can determine human values'. Determine? Bedoelt Harris dat wetenschap kan vaststellen dat bepaalde waardes moreel zijn en andere niet, dus een moreel oordeel kan geven, of dat de wetenschap kan onderzoeken welke morele waarden mensen hebben? Of: dat de wetenschap inzicht kan geven in morele waardes zodat we betere morele keuzes kunnen maken? De Science reviewer vraagt zich af of we nu wetenschappelijk van Is naar Ought kunnen gaan, de verboden denkstap, maar geeft niet echt een antwoord. Volgens het Nature review claimt Harris dat de wetenschap kan vaststellen welke morele oordelen geldig zijn. Dus toch de is-ought stap? Heeft Harris dan niets geleerd van alle fouten van een evolutionaire ethiek? Dat moet ik uitzoeken. Het lijkt een pittig boek, mensen als Francis Collins, etc. krijgen het ervan langs. Dit moet ik lezen.

Sources

• Pascal Boyer 'Ethics: The good life', Nature, 20 January 2011
• Michael A. Goldman 'A Means for Ought from Is?' Science, 21 Jan 2011
• Sam Harris The Moral Landscape: How Science Can Determine Human Values, The Free Press, 2010.

Labyrint filmt bij milieuovertreder Thermphos

De Labyrint uitzending van gisteren dinsdag 18 januari was een interessante uitzending over recycling van fosfor uit menselijke poep en pies. Klinkt nogal lachwekkend, maar het is een serieus onderwerp over de oprakende wereldvoorraden fosfor.
 

Maar wat mij opviel was Labyrint directeur Rob de Ruiter van Thermphos (één van de grootste fosforproducenten ter wereld) uitgebreid aan het woord liet. Hij had nuttige dingen over fosfor te vertellen. Maar wat de directeur niet vertelde, en Labyrint ook niet, is dat de VROM-inspectie in 2010 gedreigd had Thermphos (Vlissingen) te sluiten op grond van herhaald overtreden van de milieueisen. (NOS). Het bedrijf stoot te veel dioxine uit en neemt een loopje met milieueisen. De inspectie noemt de situatie bij het bedrijf ernstig en zorgwekkend. Op 15 mei 2009 kwamen er zelfs twee werknemers van Thermphos door een bedrijfsongeval om het leven. Er is ontzettend veel mis met het bedrijf Thermphos (zie complete lijst van de NOS). Een misser van Labyrint. Hun onderwerp was notabene duurzaamheid. Ze hebben een hardnekkige milieuovertreder gekozen in een issue over duurzaamheid. Slecht gekozen.

Er was één hilarische opmerking van de directeur de Ruiter: "Fosfor is fosfor. Je kunt dat niet vervangen"! Leuk hoor, na de Labyrint uitzending  Bacterie ontdekt die arsenicum in plaats van fosfor gebruikt !!!

Darwin als maatstaf populariteit wetenschappers

In Science een interessant artikel over de populariteit van wetenschappers met Darwin als maatstaf. Dat wil zeggen: Charles Darwin werd als eenheid genomen, de Darwin, en de populariteit van wetenschappers werd vergeleken met die van Darwin. De eenheid is Darwin (D) of de mD (milliDarwin of 1/1000ste Darwin).

populariteit Charles Darwin van 1800 - 2000

 

Aardig is te zien dat de populariteit van Darwin zelf langzaam toenam na de publicatie van de Origin of Species in 1859, maar explosief steeg rond zijn dood in 1882 en daarna flink schommelde op hoog niveau. NB: hij was in 1809 geboren, maar kennelijk kwam zijn naam al vóór zijn geboorte voor in de literatuur (naamgenoot?).
Verrassend genoeg bleek dat er maar één wetenschapper populairder dan Darwin zelf: Bertrand Russell met een score van 1500 mD. Russell komt dus 1,5x vaker voor dan Darwin. Daarna met enige tussenruimte Albert Einstein met een score van 878 mD (zie hier).

Het bijzondere is dat het meten van populariteit een geautomatiseerde techniek is en de resultaten daarom redelijk objectief genoemd kunnen worden. Hoe meer er over iemand of iets geschreven is hoe groter de D score. Het uitgangsmateriaal waren 15 miljoen door Google gedigitaliseerde boeken die tussen 1800 en 2000 verschenen waren. Daarvan werden er 5 miljoen geselecteerd met voldoende ocr (optical character recognition) kwaliteit. Dat is een hoeveelheid boeken die niemand ooit kan lezen.
Vervolgens is een lijst met namen van wetenschappers op semi-automatische manier geëxtraheerd uit wikipedia (die trouwens afgelopen zaterdag 15 januari 10 jaar bestond). Op de The Science Hall of Fame pagina kun je zelf onderzoek doen. Het is bijzonder leuk en verslavend. Je kunt tevens het verloop van populariteit van 1800 tot 2000 in een grafiekje laten zetten. In de top200 kwamen -op afstand- nog andere biologen voor die iets met evolutie te maken hadden: Julian Huxley, Stephen Jay Gould, Alfred Russel Wallace, Ernst Haeckel, Thomas Henry Huxley, Richard Dawkins, Desmond Morris, Francis Crick, Ernst Mayr, Sewall Wright en George Mivart.

Nog verder gaat de Ngram Viewer waar je een willekeurig woord kunt invoeren en er een grafiek van kunt laten maken. Je kunt meerdere termen invoeren. Bijvoorbeeld: Charles Darwin, Sigmund Freud, Bertrand Russell geeft een vergelijkende populariteit. Maar het hoeven geen personen te zijn. Het kunnen ook termen als creationism, Intelligent Design zijn:

creationism.  Intelligent Design.

Het blijkt dat creationism vanaf 1978 een snelle stijging meemaakt. Misschien omdat in 1978 de creationist Duane Gish een public school editie van Evolution? The Fossils Say No! heeft uitgebracht?
'Intelligent Design' vormt maar een klein hobbeltje vanaf plm 1991, het jaar waarin Phillip Johnson, de vader van de ID beweging, zijn Darwin on Trial publiceerde. Of je kunt evolution en creation vergelijken:

evolution.  creation.

In het Engels 'wint' creation het van evolution. Beide blijven de laatste 50 jaar stijgen. Nederlandse woorden accepteert het systeem ook: evolutie en schepping:

 evolutie schepping

In het Nederlandse taalgebied 'wint' evolutie het ruimschoots van schepping! En zo zijn er vele research mogelijkheden: God heeft al 150 jaar last van een dalende populariteit. Dat hadden de auteurs van het artikel ook al geconstateerd. Deze trend is al vóór Darwin's Origin begonnen, nl plm. 1842. Waarom precies op dat moment weet ik ook niet. Voer voor theologen. Er zijn eindeloos veel meer van dat soort leuke dingen te onderzoeken.

Beperkingen

Het systeem en de data kennen nog wat beperkingen. Francis Crick (67 mD) is aanwezig in de lijst van wetenschappers, maar James Watson ontbreekt! Watson is nog niet dood, waardoor hij geen sterfdatum heeft in wikipedia. Dat is misschien een vereiste van het systeem. Maar er blijken vele wetenschappers zonder sterfdatum in het bestand voor te komen.Vermoedelijk is James Watson eruit gefilterd omdat er teveel (wiki) mensen zijn met de naam James Watson. Daardoor kun je de ontdekker van DNA niet meer onderscheiden van andere James Watson's. Helaas: als je een algemene naam hebt, heb je pech! Dat is waarschijnlijk een inherent nadeel van de methode.

Met deze publicatie in Science is een geheel nieuw tijdperk van kwantitatief cultuurhistorisch onderzoek begonnen.

Bronnen

• The Science Hall of Fame (gratis interactieve lijst met wetenschappers)
• Jean-Baptiste Michel et al (2011) 'Quantitative Analysis of Culture Using Millions of Digitized Books', Science, 14 Jan 2011. (is het originele wetenschappelijke artikel met o.a. 4 mensen van Google)
• The Science Hall of Fame website met achtergronden, etc. (gratis)
• John Bohannon (2011) 'Google Books, Wikipedia, and the Future of Culturomics', Science 14 Jan 2011 (geeft toelichting)

Update woensdag 19 jan:

De data van Ngramviewer zijn (nog) niet betrouwbaar.  Ik zocht op 'wikipedia', een woord dat niet vóór 2000 zou moeten kunnen bestaan. Maar er kwam een uitbundige grafiek met ontzettend veel treffers van 1800 - 2000. Wat bleek? Heruitgaves van oude boeken (forgottenbooks.org) kregen een nieuw voorwoord met een citaat uit wikipedia! Zo krijg je dus false positives. Oppassen geblazen!

Robotsex?

Gisteravond in Labyrint een fragment uit All is full of love van Björk. Kussende robots! Hebben robots lippen waar gevoel in zit? (Als ik het goed zie: ook nog twee vrouwelijke robots. Björk zou biseksueel zijn). Maar als de toekomst aan robots is, moeten we dan een robot met borsten maken? Een robot met borsten is niet functioneel. Aan wie zou 'ze' melk moeten geven? Ze kan niet eens robotkinderen krijgen. Kan ze überhaupt melk produceren? Een robotbaby die melk drinkt? Kan die dat verteren? Heeft die een spijsverteringsstelsel? 

Mijn inschatting is dat robots elektriciteit nodig hebben. Als er al robotbabies zijn, groeien die dan? Willen we dat? Willen we robots die zich voortplanten? Gerard  Jagers op Akkerhuis dacht er over na, maar robots konden in ieder geval geen sex hebben zoals wij, vond hij. Maar als we méér robots willen, dan maken we die toch gewoon in een fabriek? Of willen we graag huilende robotbabies en lastige puberrobots? In ieder geval: die robotborsten zijn nep.

Adam en Eva: navels?!

Een robot met borsten is net zo nep als Adam en Eva met een navel. Tenminste, zo worden Adam en Eva afgebeeld op schilderijen. Zeg nou zelf: zonder navel zouden het toch geen normale mensen zijn. Adam en Eva zijn als volwassenen geschapen en hebben nooit het bestaan als foetus, baby en kind meegemaakt. Adam en Eva zijn nooit met een navelstreng verbonden geweest. Die navel heeft nooit een functie gehad. Adam en Eva hebben zelfs geen vader en moeder gehad. Het zijn eigenlijk nepmensen. Net zo nep als een robot met borsten of een piemel. Creationisten maken dezelfde denkfout als de makers van de -overigens technisch bijzonder knappe- film van Björk. Robots zijn ook nepmensen. Willen we nepmensen?

Nog een overeenkomst met de eerste mensen Adam en Eva: robots worden doorgaans óók als volwassen gecreëerd. Wel zo handig, want ze groeien niet.

Het is nog niet zo eenvoudig om nep onderdelen aan te wijzen: mannentepels! Wat moet je daarmee? Nep? Nee, ze zijn er van nature. Functioneel? Nou nee...

Senapathy publiceert in Nature Precedings

Periannan Senapathy

De uit India afkomstige en in Amerika wonende onderzoeker Periannan Senapathy heeft 3 artikelen in Nature Precedings gepubliceerd. Dat is zeer opmerkelijk, want Senapathy is iemand die er een zeer uitzonderlijke theorie over het ontstaan van het leven op na houdt. 

Al het leven van laag tot hoog, van bacterie tot mens, is min of meer gelijktijdig ontstaan in een 'oer-vijver' (primordial pond). Hij verwerpt daarmee zowel common descent als mutatie en natuurlijke selectie als belangrijkste verklaringen voor het leven op aarde. Het meest opmerkelijk is dat het een volledig 'materialistische' theorie is. Niets religieus of bovennatuurlijks komt er aan te pas. Dit is allemaal zeer uitzonderlijk. Ik ken zelf maar twee personen die een niet-religieus alternatief voor Darwinistische evolutie hebben gepubliceerd.

Ik kende Nature Precedings niet. Het blijkt een Nature platform te zijn voor pre-publicaties en voorlopige resultaten waarvan de auteurs vinden dat ze haast hebben en op die manier hun prioriteit willen vastleggen. De website is inderdaad van Nature, maar de publicaties worden niet ge-peer-reviewed in tegenstelling tot alle andere publicaties van Nature. Iedereen kan documenten uploaden naar de site. De eisen zijn dat de artikelen een wetenschappelijk uiterlijk moeten hebben, er mogen géén scheldwoorden in staan. Dat is het zo ongeveer. Verder kan iedereen commentaar te geven op de artikelen. Net zoals op een blog. Ik heb zelf 3 commentaren ingevoerd op het eerste artikel. De eerste werd na 2 dagen gepubliceerd, die tweede pas na 2 weken. De derde heb ik nog steeds niet gezien.Toch merkwaardig als je bedenkt dat iedereen artikelen kan plaatsen, ook 3 tegelijk, maar dat er moeilijk wordt gedaan met het doorlaten van commentaren. Er zijn trouwens niet veel commentaren. Het is natuurlijk tijdrovend en heeft geen status (?). Een opvallend commentaar van een Nederlandse bezoeker (Peter Borger!): "Interesting novel idea to explain the origin of genetic information." Nou, het is helemaal geen nieuw idee. Senapathy heeft in 1994 al een boek gepubliceerd waarin hij zijn theorie uiteenzet. En ik heb sinds 2002 al een review van dat boek op mijn WDW website (de review onderhoud ik nog steeds). En als ik op enkele slakken wat zout mag leggen: het idee van independent origin werd al bedacht door de Griekse filosofen Empedocles en Epicurus. Peter Borger schijnt niet door te hebben dat Senapathy atheist is (wat erg! wat èrreg!).
 

Senapathy is excentriek, maar toch interessant. Hij heeft in Science, Genomics, Bioinformatics en PLOS One gepubliceerd. Hij is onvermoeibaar en ambitieus. Je moet daarbij in de gaten houden dat hij in die tijdschriften een gematigde versie van zijn theorie publiceert. Niet de volledige theorie. Hij vermeldt er nooit bij dat zijn theorie ook inhoudt dat de mens tijdens de Cambrian Explosion 530 miljoen jaar geleden spontaan ontstaan is uit de elementaire bouwstenen van DNA. Hij vertoont kenmerken van wat de Engelsen een crank noemen: grote zelfoverschatting, vallen de grootste wetenschappers aan (Darwin, Einstein, etc) en voelen zich revolutionairen, geven nooit hun fouten toe, geven nooit toe dat ook hun theorie met onverklaarbare verschijnselen te maken heeft, die ze dan steevast met wishful thinking wegmoffelen, luisteren slecht naar anderen, gaan bijna nooit in op kritiek, gebruiken wetenschappelijk taal, trekken conclusies uit data en literatuur die helemaal niet logisch volgen, negeren of ontkennen zaken die al lang niet meer controversieel zijn zoals de endosymbiosis theorie of zelfs alledaagse zaken zoals ieder kind heeft een moeder en vader. Ook is hij inconsequent: als het zo uit komt accepteert hij een beetje common descent (micro-evolutie), mutatie en natuurlijke selectie.

Je vraagt je af, waarom ik me met dit soort excentriekelingen bezig houdt. For a start: je weet bij Senapathy zeker dat hij géén religieuze motieven heeft. Dat is een hele opluchting! Puur natuurlijke mechanismen. Bovendien, omdat hij de literatuur op zo'n eigenzinnige wijze leest, is het voor mijzelf één grote oefening in het op verschillende manieren interpreteren van dezelfde data. Dat is uiterst nuttig. Je hebt dit soort mensen nodig, omdat die continue op moeilijk verklaarbare, weerbarstige feiten wijzen. Dat soort mensen bestaan er ook wel in de mainstream, maar zijn dunner gezaaid en minder extreem. Voorbeelden van anomalieën zijn de tegendraadse verspreiding van introns (stukken 'nonsense' DNA middenin een gen, die niet gebruikt worden voor het maken van een eiwit) en de onorthodoxe claim dat prokaryoten (bacteriën enzo) van eukaryoten (planten en dieren) afstammen in plaats van andersom. Recentelijk staan deze vraagstukken weer in de belangstelling en zijn zeker nog niet opgelost. Het vraagstuk van introns is veel fundamenteler voor de evolutietheorie dan ik ooit gedacht uit. En ik wist ook niet dat een mainstream scientist heeft voorgesteld dat prokaryoten van eukaryoten af zouden kunnen stammen. Het valt op dat Senapathy handig gebruik maakt van controverses in de wetenschappelijke literatuur in zijn eigen voordeel. Er is gewoon een niche voor dit soort personen, en die niche zal altijd blijven bestaan. Het is nog niet eens zo makkelijk om alles te weerleggen wat hij beweert. Je moet je dieper in zaken verdiepen dan normaal. En dat levert ook diepergaande inzichten op. En dat is het leuke ervan.

Tenslotte nog een aardig citaatje dat ik toevallig tegenkwam:

"By discussing how seventeenth-century chemist Robert Boyle was influenced by his predecessors, William Newman demonstrates how alchemy helped rather than hindered the emergence of modern science. (boek William Newman 'Atoms and Alchemy: Chymistry and the Experimental Origins of the Scientific Revolution')"

PS: bij zijn artikel Origin of biological information op Nature Precedings heeft Senapathy nog een lang commentaar toegevoegd met een uitgebreide samenvatting van zijn theorie. Het lijkt er op dat Nature zich een beetje laat misbruiken... of misschien moet je dit zien als inherent aan een preprint server...

PS: er bestaat al 20 jaar een preprint server arXiv.org voor draft papers in wiskunde en natuurkunde.

Labyrint uitzending

 gastbijdrage Labyrint

Aflevering Technologische evolutie 
dinsdag 11 januari 21.25 uur Nederland 2

De mens is van nature kunstmatig en alle technologie in beginsel menselijk. Vanaf het begin van zijn bestaan maakt de mens al gebruik van techniek om te overleven. Erg uniek is dit niet, want ook de Neanderthaler jaagde bijvoorbeeld met speren. Maar hoe weten we dat zo zeker?
Neem nou het onlangs gevonden schedeldakje van de ‘eerste Nederlander’ genaamd Krijn. Hoe kunnen we aan een klein stukje bot zien dat Krijn een Neanderthaler was? Of zelfs hoe hij gejaagd heeft?

Het antwoord op deze vragen is vrij simpel: door het te bestuderen met steeds geavanceerder rakende technologie. Deze nieuwste technologieën stellen ons in staat steeds moeilijkere vraagstukken te beantwoorden. Het is nu mogelijk het leven van Krijn te reconstrueren: van hoe hij eruit zag tot wat hij at en hoe hij liep. Nooit eerder keken we zo goed 50.000 jaar terug in de tijd. Labyrint bezocht het Max Planck Instituut in Leipzig, de enige plek in de wereld waar al deze moderne technologieën samenkomen voor het onderzoek naar de menselijke evolutie.

Dit jaar promoveerde Gerard  Jagers op Akkerhuis op zijn onderzoek naar een patroon in de evolutie van alles. Dit patroon stelt hem in staat te vertellen welke weg de evolutie in zal slaan in de toekomst. Zal de mens nog gaan veranderen of heeft de huidige technologie het ons zo makkelijk gemaakt dat veranderen niet meer nodig is? De mogelijkheden lijken eindeloos. Je kunt technologie zelfs beschouwen als een extensie van de mens, ga maar eens na hoe afhankelijk je er van bent tijdens je dag maar ook je nacht. Wat zal de explosieve ontwikkeling van technologie vandaag de dag als gevolg hebben voor de evolutie in de toekomst?

Direct na de uitzending kun je doorpraten met wetenschappers in de wekelijkse Labyrint Twittersessie. 

Kijk mee op de site en stel je vragen via Twitter of chat:

www.labyrint.nl